امریکایی، ادبیات

امریکایی، ادبیات
ادبیات اولیۀ امریکا به دو دوره تقسیم می‌شود: دورۀ مهاجرنشینی در فاصلۀ دهه‌های ۱۶۰۰ و ۱۷۰۰ که پاکدینان در آن وجه غالب را داشتند و دورۀ پس از انقلاب از دهۀ ۱۷۸۰ به بعد که آرمان ادبیات امریکا بسط یافت و شعر، داستان، و نمایش‌نامه برپایۀ اصول ملی تدریجاً شکل گرفت. رمانتیسم اوایل قرن ۱۹ در تضاد فاحش با واقع‌گرایی اجتماعی قرار داشت. نویسندگان قرن ۲۰ امریکا علاوه‌بر پیگیری گرایش به واقع‌گرایی، قالب‌های گوناگونِ تجربه‌گرایی مدرنیستی را نیز بسط دادند.

دورۀ مهاجرنشینی (۱۶۰۷ـ دهۀ ۱۷۷۰). ادبیات این دوره شامل سفرنامه‌ها و اشعار مذهبی است، ولی حرف اول را آثار اعتقادی می‌زند: راجر ویلیامز (۱۶۰۳ـ۱۶۸۳)، کاتن مدر و جاناتان ادواردز (۱۷۰۳ـ‌۱۷۵۸)، عمده نویسندگان پاکدین این دوره‌اند.زندگی‌نامۀ خودنوشت بنجامین فرانکلین (۱۷۰۶ـ۱۷۹۰)، نخستین اثری است که فراتر از یک اثر تاریخی است.

دورۀ پس از انقلاب (دهۀ ۱۷۸۰ـ دهۀ ۱۸۲۰). در این دوره نوشته‌های سیاسی بسیار به‌قلم کسانی چون تامس پین، تامس جفرسون (۱۷۴۳ـ۱۸۲۶) و اَلگزاندر همیلتون (۱۷۵۵ـ ۱۸۰۴) و شاعر معروف، فیلیپ فره‌نو (۱۷۵۲ـ۱۸۳۲)، خلق شد.

اوایل قرن نوزدهم. در این دوره تأثیر آثار رمانتیک انگلیس آشکار شد، به‌ویژه بر اشعار ویلیام کالن براینت (۱۷۹۴ـ‌۱۸۷۸)، داستان‌های واشینگتن اروینگ، داستان‌های گوتیک چارلز براکدن براون و رمان‌های جیمز فنیمور کوپر دربارۀ زندگی ساکنان سرحدات. در فاصلۀ ۱۸۳۰ تا ۱۸۶۰ نیوانگلند مهد روشنفکری و پرورندۀ نویسندگان و شاعران بسیار بود: مقاله‌نویسانی چون رالف والدو امرسون، هنری تورو و اولیور وندل هومز؛ شاعرانی چون هنری وادزورت لانگفلو، جیمز لوئل و جان ویتی‌یر؛ و رمان‌نویسانی چون ناتانیل هاتورن و لوئیزا مِی اَلکوت. خارج از حلقۀ نیوانگلندی‌ها نیز رمان‌نویسانی مانند ادگار آلن پو و هرمان ملویل پرورش یافتند.

دوره پس از جنگ‌های داخلی (۱۸۶۵ـ۱۹۰۰). سرخوردگی رایج در این دوره در رمان واقع‌گرایانه یا روان‌شناختی نمود یافت. آمبروز بی‌یرس و استیون کرین رمان‌های واقع‌گرایانه‌ای دربارۀ جنگ نوشتند؛ مارک تواین و برت هارت دربارۀ زندگی در غرب می‌نوشتند؛ رشد صنعتی‌گرایی به نوشته‌شدن رمان‌هایی درقالب واقع‌گرایی اجتماعی انجامید، به‌ویژه آثار ویلیام هاولز و فرنک نوریس؛ هنری جیمز و ایدت وارتن رمان تحلیل روان‌شناختی را در میان طبقۀ مرفه رواج دادند. مهم‌ترین شاعران این دوره عبارت‌اند از والت ویتمن و امیلی دیکِنسون. در این دوره داستان کوتاه شکوفا شد و پیش‌گامان آن عبارت بودند از هوتورن، پو، جیمز، هارت و او هنری.

قرن ۲۰. مهم‌ترین داستان‌کوتاه‌نویسان این دوره عبارت‌اند از رینگ لاردنر، کاترین ان پورتر، فلنری اوکانر، ویلیام سارویان، یودورا ولتی، گریس پیلی و ریموند کاروِر.

نمایش‌نامه. در فاصلۀ دو جنگ نمایش‌نامه‌نویسان چیره‌دستی در امریکا ظهور کردند، ازجمله یوجین اونیل، ماکسول اندرسون، لیلیان هلمن، المر رایس، تورنتون وایلدر و کلیفورد اودتس. پس از آن آرتور میلر و تنسی ویلیامز ظاهر شدند. نسل بعدی این افراد عبارت‌اند از ادوارد البی، نیل سیمون، دیوید ممت، جان گوئر و سم شپرد.

شعر. شاعرانی چون ادوین آرلینگتن رابینسون، کارل سندبرگ، ویچل لینزی، رابرت فراست و ادنا سینت وینسنت میلِی سنت شعری قرن ۱۹ را بسط دادند، ولی بعد از جنبش ایماژیسم (۱۹۱۲ـ۱۹۱۴) یک سنت مدرن تجربه‌گرا با آثار کسانی چون ازرا پاوند، تی اس الیوت، ویلیام کارلس ویلیامز، ماریان مور، اچ دی (هیلدا دولیتل) و وَلِس استیونز پا به عرصه نهاد. سرودها، اثر پاوند، پل، اثر هارت کرین، و پترسون، اثر ویلیام کارلس ویلیامز، کوشش‌هایی در نگارش آثار حماسی مدرن به‌شمار می‌روند. تأثیرگذارترین شاعران پس از جنگ جهانی دوم عبارت بودند از کارل شاپیرو، تئودور روتکه، رابرت لوئل، چارلز آلسون، سیلویا پلت، گوئندولین بروکس (۱۹۱۷ـ۲۰۰۰)، دنیز له‌ورتوف (۱۹۲۳ـ۱۹۹۷)، جان اشبری، ای آر آمنز (۱۹۲۶ـ ) و آلن گینزبرگ.

نقد ادبی. اروینگ ببیت (۱۸۶۵ـ۱۹۳۳)، جورج سانتایانا (۱۸۶۳ـ۱۹۵۳)، اچ ال منکین، و ادموند ویلسون (۱۸۹۵ـ‌۱۹۷۲) از چهره‌های سرشناس این حوزه بودند و به‌دنبال آنان کسانی آمدند چون لایِنل تریلینگ (۱۹۰۵ـ۱۹۷۵)، ون وایک بروکس، آیوِر وینترز (۱۹۰۰ـ۱۹۶۸) و جان کرُو رَنسم، نویسندۀ نقد نو (۱۹۴۱) که بر عوامل ساختاری و زبانی تأکید داشت. در این اواخر نقد امریکا تحت تأثیر نظریات ادبی فرانسه و نقد ژورنالیستی گور وایدل، تام وولف، جورج پلیمپتون، و سوزان سونتاگ بوده است.

رمان. جریان‌های عمده عبارت‌اند از واقع‌گرایی، که در آثار جک لندن، آپتن سینکلر و تئودور درایزر نمود یافته است، و تجربه‌گرایی مدرنیستی. پس از جنگ جهانی اول، شروود اندرسون، سینکلر لوئیس، ارنست همینگوی، ویلیام فاکنر، تامس وولف، اف اسکات فیتس‌جرالد، جان دوس پاسوس، هنری میلر و ریچارد رایت شاخص‌ترین رمان‌نویسان قرن شمرده می‌شوند. برخی از معروف‌ترین رمان‌نویسان در سطح بین‌المللی پس از جنگ جهانی دوم عبارت بودند از جان اوهارا، جیمز میچنر، یودورا ولتی، ترومن کاپوتی، جی دی سالینجر، سائول بلو، جان آپدایک، نورمن میلر، ولادیمیر ناباکوف، برنارد مله‌مود، فیلیپ رات، رالف الیسون، تامس پینچون، و جیمز بالدوین. ادبیات متأخر امریکا بیش از پیش به بیان کثرت‌گرایی فرهنگی، تنوع منطقه‌ای و اشکال مختلف تاریخی و قومی جامعۀ امریکا رو می‌آورد. نویسندگانی مانند آلیس واکر، تونی موریسون (برندۀ جایزۀ نوبل در ۱۹۹۳) و مایا آنجلو نیز پرچم‌داران فمینیسم و دفاع از حقوق اقلیت محسوب می‌شوند.  

 

---