امپراتور یشم

اِمْپراتورِ یَشْم (Jade Emperor)

اِمْپراتورِ يَشْم

(یا: یو هوانگ؛ امپراتور جید) در دین چینی‌ها، خدای اعظم تائوئیسم، که وحدت وجود اصل بنیادین آن است. با لقب مقام جلیل‌القدر جید و پدر آسمان نیز شهرت دارد و در مقام فرمانروای مرگ و زندگی ناظر بر اعمال انسان است. فرشتگان درگاهش هرساله به زمین می‌آیند و نیک و بد اعمال آدمیان را ثبت می‌کنند و نامۀ مفصّل اعمال آنان را به او تقدیم می‌کنند و او نیز به آنان پاداش یا کیفر می‌دهد. یو هوآنگ بر همین منوال، بر درجات خدایان می‌افزاید یا آنان را از مقامشان ساقط می‌کند. تصور تائوئیستی آسمان با سلسله‌مراتب حکومت متأخر تائوئیست چین متناظر است. امپراتور جید در عالی‌ترین درجات (عرش اعلا) سکونت دارد و در جرگۀ الهی او جمع کثیری از خدایان سکونت دارند که حکومت او را تشکیل می‌دهند و در آن هریک از آنان عهده‌دار مسئولیتی است. جایگاه خدایان درپی تنزل و ارتقای درجاتشان مدام تغییر می‌کند، اما گسترۀ حکومتشان هرگز عوض نمی‌شود. امپراتور عالی‌ترین مقام قضاوت است و قشونی از سربازان آسمانی را برای سرکوب قیام‌ها در اختیار دارد. او را عموماً با لباس رسمی، نشسته بر تختی، در حالی‌که کتاب آداب شاهان را در دست دارد، تصویر کرده‌اند. ردای سبزش با نقش اژدها برودری‌دوزی شده است و کلاه لبه‌پهنی بر سر دارد که با سیزده آویز از مرواریدهای رنگین تزئین شده است. همسرش، ملکه ـ مادر وانگ، صورت متأخر بانو ـ ملکۀ غرب است. امپراتوران چین باستان هرساله در معبد آسمانی در پکن (بیجینگ فعلی) هدایایی از یشم و ابریشم به امپراتور یشم تقدیم می‌کردند.

خاستگاه. به عقیدۀ بعضی از مورّخان، افسانۀ امپراتور یشم ساختۀ چن تسونگ، امپراتور دودمان سونگ، بوده است که یوهوئانگ را فرمانروای بزرگ آسمان می‌نامید و می‌گفت که او را به خواب می‌بیند. چن تسونگ به‌سبب واگذارکردن زمین‌های با ارزش به تاتارها در ۱۰۰۵م اعتبارش را از دست داده بود و احتمالاً قصد داشته است که با انتساب خود به موجودی فرازمینی اهمیت و وجاهت کسب کند.

 

---