انقلاب فرهنگی
انقلاب فرهنگی (Cultural Revolution)
جنبش توده‌ای چین از ۱۹۶۶ تا ۱۹۶۹؛ این جنبش را مائو تسه‌تونگ[۱]، رهبر حزب کمونیست، برضد طبقۀ متوسّط مرفه (دیوان‌سالاران، هنرمندان، فرهیختگان) به راه انداخت، که بسیاری از آنان کشته، زندانی، و تحقیر شدند یا «اسکان دوباره» یافتند. هدف این انقلابِ فرهنگی تصفیۀ کمونیسم چینی بود؛ همچنین تلاشی از سوی مائو بود تا سلطۀ سیاسی و ایدئولوژیکی خود را دوباره در چین برقرار کند. بر طبق برآوردها، نیم‌میلیون نفر در این انقلاب جان باختند. مشخصۀ «انقلاب» فعالیت‌های خشونت‌آمیز گاردهای سرخ[۲] شبه‌نظامی بود، که بیشتر آنان را دانشجویان تشکیل می‌دادند. بیشتر افراد فرهیخته را تحقیر کردند و سرانجام برای کار در مزارع فرستادند و دانشگاه‌ها تعطیل شد (۱۹۶۶ـ۱۹۷۰). این انقلاب در ۱۹۶۹ به پایان رسید ولی هرج‌ومرجِ دیوان‌سالارانه و اقتصادیِ ناشیِ از آن، پیامدهای درازمدتی داشت. دارودستۀ چپ افراطی چهارنفره[۳]، به رهبری جیانگ‌چینگ[۴]، همسر مائو، و لین بیائو[۵]، وزیر دفاع، نقش نمایانی در انقلاب فرهنگی داشتند. لیو شائوچی[۶] (چی) و دِنگ شیائوپینگ[۷] قربانیان اصلی سیاسی بودند، که «مُرتجعین بورژوا[۸]» لقب گرفتند. پس از مرگ مائو، رسماً از انقلاب فرهنگی انتقاد و احکام صادره علیه صدها هزار نفر لغو شد، که به اشتباه دستگیر و محکوم شده بودند.