اکیانو، اولادا (۱۷۴۵ـ۱۷۹۷)
اِکیانو، اولادا (۱۷۴۵ـ۱۷۹۷)(Equiano, Olaudah)
نویسندۀ افریقایی و مبارز ضدبرده‌داری. انسانی آزاد که بسیار سفر کرد. زندگی‌نامۀ خود را با عنوان داستان جذاب زندگی اولادا اِکیانو[۱] نوشت (۱۷۸۹) که از اولین آثار مهم یک افریقایی به زبان انگلیسی است. اکیانو در نزدیکی رود نیجر در نیجریۀ کنونی زاده شد. در ۱۰سالگی دستگیر و به برده‌داران فروخته شد و او را به جزایر هند غربی بردند. زبان انگلیسی را آموخت و در ۲۱سالگی آزادی خود را خرید. سپس با کشتی به مدیترانه و نواحی قطبی سفر کرد و سپس مسئول فروشگاه‌های برده‌های آزاده شده بازگشتی به سیرالئون[۲] شد؛ او مبارزی فعال برضد برده‌داری بود. اکیانو در کتابش جامعۀ قبیله‌ای ایبو[۳]، محل تولدش، را شرح می‌دهد و نیز به چگونگی برده‌شدن و وحشتِ رفتن به جزایر هند غربی در ۱۷۵۶ اشاره می‌کند؛ او زرخریدِ یکی از افسران نیروی دریایی انگلیسی بود و مدتی در دریا تجربه آموخت و در انگلیس به مدرسه رفت و به‌طور خصوصی نیز در کشتی تحصیل کرد. پس از آن‌که به یک مالک کشتی کوئیکر[۴] در هند غربی فروخته شد، برای خود تجارت کوچکی دست و پا کرد و سپس آزادی خویش را در ازای ۴۰ پوند در ۱۷۶۶ خریداری کرد. پس از آزادی، اکیانو مدتی مباشر برده‌داری در امریکای مرکزی، ملوان و آرایشگر بود و سپس ساکن انگلیس شد و با زنی از کیمبریج‌شر[۵] ازدواج کرد. در ۱۷۸۷ یک بنگاه خیریه در لندن، که برای بردگان بیکار سابق غذا تهیه می‌کرد، طرحی برای اعزام آنان به یک مستعمرۀ جدید در سیرالئون در افریقا تهیه کرد و اکیانو در سمت ناظر تدارکات این برنامه منصوب شد؛ او متوجه فساد مالی در میان برگزارکنندگان این برنامه شد و از نگهداری کارگران در شرایط ناسالم بر روی کشتی در مدت زمان قبل از آغاز حرکت شکوه کرد. در اوایل دهۀ ۱۷۹۰ در سفری که به انگلیس، اسکاتلند و ایرلند داشت برضد تجارت برده سخنرانی کرد. او در این سفر تعدادی از نسخ شرح حال خود را به چاپ رساند و ناشران امریکا و اروپا نیز آن را چاپ کردند. اکیانو با سایر طرفداران حذف بردگی، مانند گرانویل شارپ[۶]، رابطه داشت و از طریق کتابش و نیز کمک به جلب توجه مردم به وقایعی نظیر قتل‌عام بردگان در کشتی زونگ[۷] در ۱۷۸۳ در تغییر راه و رسم برده‌داری مؤثر بود.