ایسین
ایسین
از کهن‌ترین شهرهای سومری. قدمت آن به حدود ۳۰۰۰پ‌م می‌رسید. ویرانه‌های ایسین با نام تَلِ بَحریت در نزدیکی یکی از شاخابه‌های رود فرات در مرکز کشور عراق قرار دارد. ایسین تا حدود ۲۴۰۰پ‌م چونان دولت‌ـ شهری مستقل بود و سپس حاکمیت سارگون اکدی (۲۳۳۴ـ۲۲۷۹پ‌م) را پذیرفت. درپی حملات عیلامیان از شرق و قبایل آموری از شمال غرب، پادشاهی اَکَد ناتوان شد و در حدود ۲۰۲۵پ‌م خاندانی از اشراف عیلامی بر تخت سلطنت ایسین سومری نشست و تا ۱۷۶۳پ‌م بر مصدر قدرت باقی ماند؛ از این دوره با عنوان دورۀ ایسین‌ـ لارسا در تاریخ بین‌النّهرین یاد می‌شود. همزمان، خاندانی آموری‌تبار در شهر سومری لارسا قدرت را در دست داشت. ایسین در دورۀ ایسین‌ـ لارسا قدرتمندترین شهر بین‌النهرین بود؛ تا آن‌که حَمورابی بابلی (۱۷۹۲ـ۱۷۵۰پ‌م) ایسین را به قلمرو خود افزود. در ۱۱۶۰پ‌م کوتیر ناهونته، پادشاه عیلام، سلسلۀ کاسیت بابل را سرنگون کرد و ایسین از شهرهای امپراتوری عیلام شد. پس از خروج عیلامیان از بین‌النهرین، دومین سلسلۀ پادشاهی ایسین تشکیل شد. طراحی شهری ایسین از الگوی رایج بین‌النهرینی پیروی می‌کرد. ساختار شهر عبارت بود از زیگورات مرکزی، معابد خدایان، بازار، بخش مسکونی شهر، ارک شهر، کاخ سلطان و حصار شهر. خیابان اصلی شهر از دروازۀ اصلی شهر آغاز شده و پس از گذر از بازار به میدان شهر و زیگورات می‌رسید. خشتْ سازۀ اصلی بناهای ایسین بود.