بلبیس

بِلْبیس

شهرکی در مصر، واقع در شمال شرق قاهره. در قرون میانه اهمیت فراوان داشت. نام آن اصلِ قبطی دارد و مؤلفان عرب آن را بُلبَیس و بِلبَیس نیز ضبط کرده‌اند. این شهر در مسیر طبیعی تهاجم‌ها و مدام در محاصرۀ لشکریانی بود که قصد فتح مصر را داشتند. اعراب مسلمان نخستین‌بار در ۱۹ق/۶۴۰م به آن‌جا رسیدند. در حملۀ صلیبیون میدان نبرد ایشان با ایوبیان بود. به‌سبب موقعیت سوق‌الجیشی‌اش همواره استحکامات خوبی داشت. بلبیس اولین منزلگاه سربازانی بود که از پایتخت به‌سمت فلسطین می‌رفتند. دمشقی آن را دروازۀ سوریه می‌خواند. عزیز، خلیفۀ فاطمی، در جریان تدارک جنگ با روم شرقی در آن شهر بیمار شد و درگذشت و پسرش حاکم، همان‌جا به خلافت رسید. بلبیس مسیر پیک و برید و مرکز نگهداری کبوتران نامه‌بر بود. تا قرن ۱۹ مرکز ایالت شرقیۀ مصر بود، امّا در این زمان زَقازِق جای آن را گرفت.