فتح‌الله بی‌نیاز
| فتح‌الله بی‌نیاز | |
|---|---|
| زادروز |
مسجدسلیمان 4 تیر 1327ش |
| درگذشت | تهران 12 مهر 1394ش |
| ملیت | ایرانی |
| تحصیلات و محل تحصیل | مهندسی برق- دانشگاه صنعتی شریف |
| شغل و تخصص اصلی | داستان‌نویس |
| شغل و تخصص های دیگر | منتقد ادبی |
| آثار | گل‌سرخ، ای تناقض ناب (داستان بلند- امتداد، ۱۳۸۳)؛ اندوه رهگذران مرده (رمان- قصیده‌سرا، ۱۳۸۳)؛ قصری در تاروپود تنهایی (مجموعه نقدها و مقالات ادبیات داستان- قصیده‌سرا، 1383) |
| گروه مقاله | ادبیات فارسی |
| جوایز و افتخارات | |
فتح‌الله بی‌نیاز (مسجدسلیمان، 4 تیر 1327ش- تهران 12 مهر 1394ش)
داستان‌نویس و منتقد ایرانی. پس از دریافت مدرک دیپلم ریاضی، در دانشگاه_صنعتی_شریف به تحصیل پرداخت و در سال 1351 با دریافت مدرک مهندسی برق از این دانشگاه فارغ‌التحصیل شد. از اواخر دهه‌ی 1340 تا سال 1380، با اسم‌های مستعار داستان، مقاله و نقدهای متعددی را در نشریات مختلف ایران منتشر کرد. بعد از این نیز مقالات و داستان‌های بسیاری از او در روزنامه‌ها و نشریاتی چون همشهری، ایران، کتاب ماه ادبیات و فلسفه، شرق، سینما و ادبیات، کلک، کارنامه، زنان، همبستگی، فرهیختگان و اعتماد ملی با اسم واقعی‌اش چاپ شده است. از بی‌نیاز بیشتر از ۵۰۰ مقاله و نقد و مرور کتاب، ۱۵۰ جلسه سخنرانی و نقد و بررسی ادبیات داستانی معاصر، ده‌ها مصاحبه و گفت‌وگو درباره‌ی مسائل ادبیات، 22 رمان و مجموعه داستان و هشت کتاب مرجع درباره‌ی نقد و نظریه‌های ادبی منتشر شده است. علاوه بر این، با استناد به مصاحبه‌ی همسر ایشان، آرزو چربدست، بیشتر از همین تعداد کتاب هم از او هنوز چاپ نشده است در اختیار ناشران و خانواده‌اش قرار دارد.
او مدت ۱۲ سال عضو هیات داوران جایزه‌ی ادبی مهرگان ادب بود و همچنین، داوری نهایی برخی از جشنواره‌های ادبی منطقه‌ای و استانی کشور را نیز به عهده داشته است. از دیگر فعالیت‌های بی‌نیا،ز می‌توان به عضویت در شورای سردبیری "کتاب نقد" نگره و دبیر بخش داستان و نقد ادبی مجله‌ی "نافه" اشاره کرد. همچنین، باید اضافه کرد که بی‌نیاز بعد از فارغ‌التحصیلی از دانشگاه صنعتی شریف تا زمان مرگش، در زمینه‌ی تحصیلاتش نیز فعالیت داشته است.
از کارهای مهم بی‌نیاز در حوزه‌ی نقد و پژوهش ادبی، باید به کتاب‌های درآمدی بر داستان‌نویسی و روایت‌شناسی و نقد، تحلیل و تفسیر چند داستان معتبر جهان (جلد اول تا پنجم) اشاره کرد. او در نقد ادبی مشخصاً به فرم توجه داشت و از این لحاظ، می‌توان او را منتقدی فرمالیست دانست. همچنین، از این نظر که به آثار ادبی به دور از محتوا توجه می‌کرد، جزو پیشروان این نوع نقد در ایران بوده است. برای بی‌نیاز محتوا اولویت نداشت و او بیشتر به این جنبه تاکید می‌کرد که اثر ادبی به میزان مطلوب ادبی بودن خودش نزدیک شده است یا نه.
او که در روز 12 مهر برای حضور در یک مراسم نقد ادبی از منزلش خارج شده بود، دچار ایست قلبی شد و طی مسیر تا بیمارستان فیروزگر تهران، درگذشت.
گزیده‌ی کتابشناسی: مکانی به وسعت هیچ (رمان- توسعه، ۱۳۶۹)؛ حلقه نفوذناپذیر گرگ‌های خاکستری (رمان- توسعه، ۱۳۶۹)؛ دردناک‌ترین داستان عالم (مجموعه داستان- توسعه، ۱۳۷۰)؛ می‌روم که بمیرم (مجموعه داستان- آروین، ۱۳۷۷)؛ علیاحضرت فرنگیس (رمان- توس، ۱۳۷۸)؛ عطش ماندگار (رمان- توس، ۱۳81)؛ شورشگران را به زانو در آوریم (مجموعه داستان- مرغ آمین، ۱۳۸۲)؛ ستیزه‌جوی دلتنگ (رمان- نگاه، ۱۳۸۲)؛ دریاسالار بی‌دریا (رمان- یوشیج، ۱۳۸۲)؛ تشییع جنازه یک زنده به‌گور(مجموعه داستان- امتداد، ۱۳۸۲)؛ ملاقات با مسیح (رمان- علم، ۱۳۸۲)؛ افعی‌ها خودکشی نمی‌کنند (رمان- مروارید، ۱۳۸۳)؛ گل‌سرخ، ای تناقض ناب (داستان بلند- امتداد، ۱۳۸۳)؛ اندوه رهگذران مرده (رمان- قصیده‌سرا، ۱۳۸۳)؛ قصری در تاروپود تنهایی (مجموعه نقدها و مقالات ادبیات داستان- قصیده‌سرا، 1383)؛ نوعی خصومت (مجموعه داستان- امتداد، 1384)؛ التهاب سرد (مجموعه داستان- مروارید، ۱۳۸۴)؛ کوارتت مرگ و دختر (مجموعه داستان- ققنوس، ۱۳۸۶)؛ ترجیع‌بندی برای شاعران جوان (رمان- افراز، ۱۳۸۶)؛ درآمدی بر داستان‌نویسی و روایت‌شناسی (نقد و مقاله- افراز، ۱۳۸۷)؛ نقد ، تحلیل و تفسیر چند داستان معتبر جهان (جلد اول تا پنجم- افراز، 1391 تا 1393).
منابع:
- روزنمای ادبیات امروز ایران 1396؛ پژوهش و تدوین: محمد ولیزاده؛ تهران: انتشارات بامداد نو؛ چاپ اول: 1395
- yon.ir
- yon.ir
- yon.ir
- yon.ir