تبعید
تَبعید (exile)
دوری اجباری از زادگاه به‌عنوان مجازات تعیین‌شده از سوی دولت یا دادگاه و یا اقامت خودخواسته خارج از میهن از بیم جان یا ترس از آزار و ایذاء به سبب داشتن باور دینی یا عقیدۀ سیاسی. شخصی را که به حکم دولت و به‌عنوان مجازات مجبور به خروج از کشور یا اجبار او به اقامت در نقطه‌ای معیّن در داخل کشور کنند «تبعیدی» خوانده می‌شود. تبعیدی کسی است که حضورش در کشور یا شهری از نظر سیاسی یا اجتماعی خطرناک تشخیص داده می‌شود. تبعیدیان را معمولاً به نقاط دور افتاده و بد آب و هوا می‌فرستند. عمل تبعید پیشینۀ کهن دارد و در تمدن‌های قدیم نیز وجود داشته است. معروف‌ترین تبعیدی ایران در عصر جدید، امام خمینی (ره) است که پس از وقایع ۱۵ خرداد ۴۲ دستگیر و پس از مدتی به ترکیه و سپس عراق تبعید شدند. مهاجرت به خارج از کشور، چنانچه از سر بیم باشد، تبعید خودخواسته خوانده می‌شود. پناه‌جویان و پناهندگان هم نوعی تبعیدی به‌شمار می‌آیند. مهاجرت‌های انبوه در زمان جنگ یا بلایای بزرگ طبیعی تبعید به‌حساب نمی‌آید. کشورهای پذیرندۀ تبعیدیان سیاسی، عقیدتی و دینی معمولاً قوانینی برای حمایت از آنان وضع کرده‌اند و در حقوق بین‌الملل برای این‌گونه تبعیدیان حقوقی منظور شده است.