تعالی گرایی

تَعالی‌گرایی (Transcendentalism)

جنبش نویسندگان و فیلسوفان نیوانگلند در قرن ۱۹. از یک نظام آرمان‌گرایانۀ فکری جانبداری می‌کردند که بر اعتقاد به وحدت وجود همۀ موجودات، نیکی ذاتی نوع بشر، و برتری بینش بر منطق و تجربه برای کشف ژرف‌ترین حقایق تأکید می‌ورزید. آثار تعالی‌گرایان حاکی از آغاز شکوفایی قریحۀ هنری امریکایی و معرف رنسانس ادبیات امریکا است. منابعی که تعالی‌گرایان نیوانگلند در جست‌وجوی فلسفه‌ای رهایی‌بخش به آن گرایش یافتند، عبارت بودند از تعالی‌گرایی آلمان، به‌ویژه آن گونه که ساموئل تیلور کولریج و تامس کارلایل تحلیل می‌کردند؛ اندیشه‌های افلاطون و ناپلئون؛ نوشته‌های مقدس هندی و چینی؛ و آثار عارفانی نظیر اِمانوئِل سوِدِنْبورْگ و یاکوب بومِه. تعالی‌گرایی نیوانگلند، که بخشی از نهضت رمانتیک بود، در منطقۀ کنکوردِ ماساچوست شکوفا شد و از ۱۸۳۰ تا ۱۸۵۵ نبردِ میان نسل جوان و سالخورده و ظهور فرهنگ ملی جدیدی را تصویر کرد که از موضوع‌های بومی مایه می‌گرفت. امرسون و فولر فصل‌نامۀ دایل را دایر کردند که ناشر افکار تعالی‌گرایان بود. مقالۀ «طبیعت» (۱۸۳۶) نوشتۀ امرسون نیز اساسنامۀ فلسفی این نهضت خوانده می‌شود که در آن اندیشۀ وحدت وجود و یکپارچگی انسان تلقین می‌شود.

 

---