تویوتومی، هید یو شی (۱۵۳۷ـ۱۵۹۸)
تویوتومی، هیدیوشی (۱۵۳۷ـ۱۵۹۸)(Toyotomi, Hideyoshi)
(نام اصلی: کینوشیتا توکیچرو[۱]) جنگ‌سالار ژاپنی. یکی از سه رهبر نظامی است که در قرن ۱۶ (دورۀ مومویاما[۲]) ژاپن را متحد کردند. با جنگ‌ها و اتفاقات نظامی موفقیت‌آمیز توانست جنوب غربی و مرکز ژاپن را تا ۱۵۸۷ و شرق ژاپن را تا ۱۵۹۰ به تصرف خود درآورد، اما هجوم او به کره (۱۵۹۲ـ۱۵۹۸) به شکست انجامید. هیدیوشی، که متخصص فن محاصره بود، در خدمت اودا نوبوناگا[۳] (۱۵۳۴ـ۱۵۸۲)، نخستین فرد از سه جنگ‌سالار بزرگ مومویاما، ترقی کرد و پس از مرگ نوبوناگا فرماندهی سربازان او را برعهده گرفت و جزیرۀ کیوشو[۴] را در جنوب غربی مطیع خود ساخت. با توکوگاوا ایاسو[۵]، رقیب اصلی خود در شرق مرکز هونشو، موافقت‌نامه‌ای امضا کرد، و امپراتور را واداشت او را به‌ترتیب نایب‌السلطنه (کانپاکو[۶]) در ۱۵۸۵، صدراعظم (داجودایجین[۷]) در ۱۵۸۶ و نایب‌السلطنه بازنشسته (تایکو[۸]) در ۱۵۹۲ اعلام کند، که هنوز در ژاپن با همین عنوان معروف است. او هرگز لقب شوگون نگرفت. تویوتومی مدیری کاردان بود، نظام‌های جدید ارضی و مالیاتی برقرار ساخت و دستور خلع سلاح همگان را، به‌استثنای طبقۀ سامورایی، صادر کرد. همچنین، به دستور او، مسّاحی و نقشه‌برداری زمین‌ها و در ۱۵۹۰ سرشماری جمعیت کشور انجام گرفت.