جریان
جریان (current)
پهنهای از آب یا تودهای از هوا، که در جهتی معین حرکت می کند. جریانهای اقیانوسی[۱] پهنههای تندرو آب دریایند، که براثر وزش باد یا تغییر چگالی[۲] آب بین دو منطقه به حرکت در میآیند. این جریانها به انتقال گرما از استوا به قطبها، و ایجاد تعادل گرمایی در کرۀ زمین کمک میکنند. جریانهای اقیانوسی به سه دستۀ اصلی تقسیم میشوند: جریانهای رانهای[۳] پهن و کُندروند؛ جریانهای رودخانهای[۴]، که باریکاند و تند حرکت میکنند؛ و جریانهای فورانی[۵]، که آب سرد و سرشار از مواد مغذّی را از کف اقیانوس بالا میآورند. برخی از میان جریانهای رودخانهای عبارتاند از گُلف استریم[۶] و جریان ژاپن[۷] (کوروشیو[۸]). جریانهای فورانی، مانند جریان خلیج گینه[۹] و جریان پرو[۱۰] (هومبولت[۱۱])، غذای پلانکتونهایی را تأمین میکنند که غذای ماهیها و پرندگاناند. در فواصل تقریبی پنج تا هشت ساله، جریان پرو که از جنوبگان بهسمت ساحل غربی امریکای جنوبی حرکت میکند گرم میشود، در این حال بارانی شدید میبارد و دریا ناآرام میشود. این امر پیامدهایی فاجعهبار برای حیات وحش پرو، و صنعت صید ماهی آنشوا بهبار میآورد. نمونۀ این وضعیت از ۱۹۸۲ـ۱۹۸۳ صورت گرفت. این پدیده را اِل نینیو[۱۲] مینامند، در حوالی کریسمس روی میدهد.