جنگ های روس و عثمانی
جنگ‌های روس و عُثمانی (Russo-Turkish Wars)
توسعۀ امپراتوری روسیه به‌سمت شرق در قرون ۱۶ و ۱۷. اگرچه هم‌زمان با ضعف امپراتوری عثمانی[۱] بود، لیکن سواحل دریای سیاه[۲] همچنان در دستان سلاطین عثمانی و خان‌های کریمه[۳]، که خراج‌گذاران آن‌ها بودند، باقی ماند. جنگ‌های روسیه و عثمانی ناشی از تلاش‌های روسیه برای دستیابی به بندری در دریای سیاه و ـ در مراحل بعد ـ فتح قفقاز[۴]، تسلط بر شبه‌جزیرۀ بالکان[۵]، سلطه بر تنگه‌های داردانل[۶] و بوسفور[۷]، و دستیابی به راه‌های تجاری جهان بود. پطر اول[۸] با تصرف قلعۀ آزوف[۹] به نخستین پیروزی مهم روسیه بر تاتارها دست یافت (۱۶۹۶). در جنگ شمالی[۱۰] (۱۷۰۰ـ۱۷۲۱)، سلطان احمد سوم[۱۱] وارد جنگ علنی با روسیه شد و در ۱۷۱۰ آزوف را پس گرفت. در ۱۷۳۶، جنگ بین عثمانی و روسیه، با تحریک اتریش، از سر گرفته شد. روس‌ها آزوف را تصرف کردند و در مولداوی[۱۲] پیروزی‌های چشمگیر داشتند. اما اتریش، که نگران جاه‌طلبی‌های روسیه در بالکان بود، با ترک‌ها پیمان بلگراد[۱۳] (۱۷۳۹) را امضا کرد. نخستین جنگ بزرگ روسیه و عثمانی، (۱۷۶۸ـ۱۷۷۴) بر سر دخالت‌های روسیه در لهستان آغاز شد. سلطان مصطفی سوم[۱۴]، با تحریک فرانسه، به کاترین دوم[۱۵] اعلان جنگ داد. روس‌ها کریمه را تصرف کردند (۱۷۷۱) و مولداوی و والاکیا[۱۶] را درنوردیدند. پیمان کوچوک کاینارجی[۱۷] (۱۷۷۴) خانات کریمه را مستقل از سلطان عثمانی اعلام کرد، اراضی وسیعی را به روسیه واگذار کرد و به کشتی‌های روسیه اجازه عبور از تنگه‌ها را داد. در ۱۷۸۳، کاترین کریمه را ضمیمۀ خاک روسیه کرد. جنگ جدید روسیه و عثمانی در ۱۷۸۷ آغاز شد و اتریش متحد روسیه شد. در ۱۸۰۶، سلطان سلیم سوم[۱۸] فرمانداران طرفدار روسیه را در مولداوی و والاکیا برکنار کرد و جنگ ۱۸۰۶ـ۱۸۱۲ آغاز شد. این جنگ نیز با حملۀ برق‌آسای کوتوزوف[۱۹] و ضمیمه‌کردن بسارابی[۲۰] به روسیه، طبق پیمان بخارست (۱۸۱۲) پایان یافت. جنگ استقلال یونان[۲۱] پیش‌درآمد جنگ ۱۸۲۸ـ۱۸۲۹ روسیه و عثمانی شد که با پیمان آدریانوپول[۲۲] به پایان رسید. در ۱۸۵۳، عثمانی با حمایت فرانسه و انگلستان به روسیه اعلان جنگ داد و جنگ کریمه آغاز شد (۱۸۵۴) که به محدودشدن شدید نفوذ روس‌ها طبق مصوبات کنگره پاریس[۲۳] (۱۸۵۶) انجامید. در جنگ جهانی اول نیز روسیه و امپراتوری عثمانی رو در رو قرار گرفتند. طبق پیمان جداگانۀ روسیه‌ـ‌‌ترکیه در ۱۹۲۱، شوروی نواحی قارص[۲۴] و اَردهان[۲۵] را، که در ۱۸۷۸ تصرف کرده بود، به ترکیه پس داد.
- ↑ Ottoman Empire
- ↑ Black Sea
- ↑ Crimea
- ↑ Caucasus
- ↑ Balkan Peninsula
- ↑ Dardanelles
- ↑ Bosphorus
- ↑ Peter I
- ↑ Azov
- ↑ Northern War
- ↑ Sultan Ahmad III
- ↑ Moldavia
- ↑ Treaty of Belgrade
- ↑ Sultan Mustafa III
- ↑ Catherine II
- ↑ Walachia
- ↑ Kuchuk Kainarji
- ↑ Sultan Selim III
- ↑ Kutuzov
- ↑ Bessarabia
- ↑ Greek War of Independence
- ↑ Adrianople
- ↑ Paris Congress
- ↑ Kars
- ↑ Ardahan