حزب الله لبنان
حزب‌الله لبنان
نام تشکیلاتی سیاسی‌ـ نظامی در جامعۀ شیعه لبنان. ظهور این تشکّل به زمانی بازمی‌گردد که نَبیه‌بِرّی، رهبر جنبش امل، در گردهمایی کمیتۀ نجات شرکت کرد که به دعوت الیاس سرکیس، رئیس‌جمهور وقت لبنان، هم‌زمان با اشغال لبنان توسط اسرائیل در ۱۹۸۲ برگزار شد. سیّد ابراهیم‌الامین، مسئول دفتر جنبش امل، با برگزاری کنفرانسی مطبوعاتی در دفتر روزنامۀ کیهان، به کمیتۀ نجات و شرکت‌کنندگان در آن حمله کرد و آن را کمیتۀ امریکایی نامید. هم‌زمان با این اوضاع، سید حسین موسوی (ابوهشام)، قائم‌مقام رهبر جنبش امل، نیز به کمیتۀ نجات تاخت و ضمن انشعاب از جنبش، ظهور جنبش امل اسلامی را اعلام کرد. دفتر سیاسی امل در بیروت در واکنشی موسوی را اخراج کرد، اما به‌زودی بسیاری از رجال و شخصیت‌ها و جوانان لبنان با انتقاد از امل خط‌مشی جدیدی را با الهام از انقلاب اسلامی آغاز کردند و سازمانی تشکیل‌دادند که نام آن به حزب‌الله شهرت یافت. حزب‌الله لبنان که گروهی اسلام‌گرا و آزادی‌خواه بود، عمدتاً از نبرد مسلحانه با رژیم صهیونیستی برای آزادسازی جنوب لبنان حمایت می‌کرد و از نظر اجتماعی نیز به گسترش خدمات پیشینِ جنبش امل، مانند مدرسه‌سازی و تأسیس درمانگاه و امور خیریه با کمک مردم می‌پرداخت. در مارس ۱۹۸۸، به‌دنبال تعمیق اختلافات میان اعضای امل و حزب‌الله منازعه‌ای بین این دو درگرفت که حدود دو سال به‌طول انجامید، اما سرانجام صلح بین آن دو برقرار و هر دو گروه در صحنۀ لبنان فعال شدند. در ۱۹۹۲ رژیم اشغالگر قدس طی عملیاتی سید عباس موسوی، دبیرکل وقت حزب‌الله لبنان، را به همراه خانواده‌اش به‌شهادت رساند. شورای رهبری حزب‌الله بلافاصله سیّد حسن نصرالله را جانشین وی کرد. حزب‌الله از آغاز دهۀ ۱۹۹۰ نبردهای سختی با رژیم اشغالگر قدس داشت که دشوارترین آن‌ها در ۱۹۹۳ و ۱۹۹۶ بود، اما مهم‌ترین نبرد آنان جنگ ۳۳روزه در ۲۰۰۶ بود. این یورش نظامی که به قصد نابودی حزب‌الله صورت گرفته بود با ناکامی و شکست بی‌سابقۀ رژیم اشغالگر قدس به‌پایان رسید و بزرگ‌ترین شکست تاریخ اسرائیل لقب گرفت و نام حزب‌الله را در گستره‌‌ای جهانی مطرح کرد.