حقیقت و روش

حقیقت و روش (Wahrheit und Methode)

کتابی در فلسفه، نوشتۀ هانس گئورگ گادامر، به زبان آلمانی، منتشرشده در ۱۹۶۰. این کتاب، مهم‌ترین کتاب گادامر است. نکته‌ای که گادامر بر آن پای می‌فشرد این است که مسئلۀ حقیقت گشودنی نیست، مگر پس از ممارستی برای تعریف «تأویل». گادامر، تأویل را یکی از فنون فهم نمی‌داند و می‌گوید که تأویل اندیشیدن درباب شرایطی است که فهم به اقتضای آن بروز می‌یابد. نقطۀ عزیمت مؤلف، هستی‌شناسی اثر هنری است، و همین آرا او را از فلسفۀ استعلایی کانتی جدا می‌کند. به‌باور گادامر، حقیقت اثر هنری در دو مفهوم نهفته است؛ بازی در اثر هنری، و وحدت اثر. تأمل گادامر از این‌جا به تعریفی از فهم محض می‌انجامد که همانا طریق اندیشه است. درپی این بحث است که گادامر به تعریفی نو از تاریخ براساس فهم تأویلی می‌رسد. به نظر گادامر، تاریخ فرآیندی ذهنی نیست؛ تاریخ رویدادی در تجربۀ معنی از رهگذر مناظر گوناگون است. مسئلۀ معنی و تعریف آن از دیگر مباحث مطرح‌شده در این کتاب است؛ گادامر معنی را در زبان می‌نهد و با اظهار این‌که زبان افق اعلای تجربۀ هستی‌شناختی است، به تأملات خود پایان میردهد. گسترۀ تأثیرگذاری حقیقت و روش از مرزهای فلسفه فراتر رفت و بر تاریخ‌نگاری و به‌ویژه نقد ادبی نیز تأثیر گذاشت.