حنابله

حَنابله
(یا: حنبلی) از مذاهب معروف چهارگانۀ اهل سنت، پیروان احمد بن حنبل. احمد مذهب خود را بر پنج اصلِ کتاب، سنت، فتوای صحابه، قول صحابه و همۀ احادیث مرسل و ضعیف بنا نهاد و از تمسک به رأی دوری جست و فقط به کتاب و سنت استناد کرد و تا جایی در حدیث مبالغه کرد که او را اهل حدیث شمردند نه از مجتهدان. وی مخالف علم کلام بود و از بحث‌های عقلی منع می‌کرد و تأویل در نصوص را جایز نمی‌دانست، اگرچه مفاد این نصوص با ادله عقلی سازگار نبود. به‌همین سبب این مذهب تا حدی ظاهری و قشری مانده است. وی مبدع مذهبی خاص در فقه نبود و فقط به مسائل فقهی شاگردانش پاسخ می‌گفت. این مذهب در عراق و شام رواج یافت و در قرون ۴ و ۵ق در میان بیشتر اهالی اصفهان و حوالی ری در ایران رایج بود و در اغلب سرزمین‌های اسلامی، به‌ویژه شام و فلسطین، منتشر شد. در قرن ۸ق، ابن تیمیه و شاگردش ابن قیم جوزی در ترویج مذهب حنبلی کوشیدند. در قرن ۱۲ق محمد بن عبدالوهاب، به یاری آل‌سعود، این مذهب را با نام وهابیه در جزیرة‌العرب رسمیت بخشید. شمار پیروان این مذهب اسلامی از دیگر مذاهب کمتر است. اکثریت حنابله در عربستان و سواحل خلیج فارس سکونت دارند.