خلوت

خلوت
(در لغت به معنی انزوا و جای خالی) در اصطلاح متصوفه، محادثۀ سرّ است با حق تعالی که غیری در آن راه نداشته نباشد. این رکن برای سالکان از نخستین مراحل سیر تا آخرین منازل آن، به صور گوناگون توصیه می‌شود. خلوت عبارت است از مدت زمانی که سالک با راهنمایی پیر خود از همۀ مردم و امور دنیایی روی برمی‌گرداند و در جایی تنگ و تاریک به ذکر و عباداتی که از پیر خود آموخته است مشغول می‌شود. خلوت دارای شرایطی چون با وضو بودن، دو زانو و باادب نشستن، روزه‌داربودن، در جای تاریک نشستن و ذکر گفتن است. طبق اعتقاد عرفان، خلوت صورتی دارد و حقیقتی. امّا صورت آن، انزوای سالک است از آنچه همّت او را به‌خود مصروف دارد. این انزوا می‌تواند در گوشه‌ای از خانقاه، یا هر گوشۀ دیگری (← زاویه_(تصوف))، برطبق قواعد خاصّی صورت گیرد. امّا حقیقت آن، نجوا و سرّ انسانی است با حضرت حق، در نهانی‌ترین و درعین حال آشکارترین صورت آن. در نجوایی که در خلوت حقیقی صورت می‌پذیرد، نه تنها کسی حضور ندارد، که حتّی هیچ فرشته‌ای نیز نمی‌تواند حضور یابد.