سنکا

سِنِکا (Seneca)
از سرخ‌پوستان امریکا، متعلق به اتحادیۀ آیروکویی. در ایالت‌های نیویورک، اوهایو و اوکلاهما زندگی می‌کنند و شمارشان به ۸هزار نفر (۱۹۹۰) می‌رسد. زبان آنان به خانوادۀ زبانی آیروکویی تعلق دارد. سِنِکاها، که بزرگ‌ترین ایل از پنج ایل اتحاد آیروکویی بودند، در آغاز در غرب نیویورک و شرق اوهایو زندگی می‌کردند؛ آنان به کشت ذرت، کدو حلوایی و باقلا اشتغال داشتند. در زمستان به شکار رو می‌آوردند و در بهار ماهی صید می‌کردند. خانواده‌های مادرتبارِ سِنِکا با یکدیگر در اقامتگاه‌هایی ویژه زندگی می‌کردند. خویشاوندی پایۀ نظام سیاسی بود. دودمان‌ها گروه‌هایی مشتمل بر هشت طایفه (کِلان) و هر طایفه مشتمل بر دو نیمگان، بزرگ‌ترین تقسیم‌بندی درون‌قبیله‌ای، بودند. هریک از نیمگان‌ها رئیس خاص خود را داشت که بر شورایی از مردان ریاست می‌کرد. امروزه فرهنگ سنتی در بین سِنِکاها بسیار کم‌رنگ شده است و اکثر آنان به مسیحیت گرویده‌اند. با این‌حال، هنوز تعداد زیادی از سِنِکاها به زبان زادبوم خود سخن می‌گویند و هنوز بسیاری از‌ آنان به دین «دریاچۀ زیبا» پای‌بندند. سِنِکاها قادر بودند به‌تنهایی به اندازۀ همۀ قبایل آیروکویی جنگ‌جو گرد‌آورند و جنگ میان آن‌ها با سایر قبایل سرخ‌پوست امریکایی بسیار رواج داشت. در قرن ۱۷ در تلاشی برای به‌دست‌گرفتن نظارت بر تجارت پوست،‌ پهنۀ سرزمین خود را گسترش دادند و تقریباً بر کل غرب ایالت نیویورک مسلط شدند. در این میان، بسیاری از مناطق مسکونی قبایل دیگر نیز جذب سرزمین آنان شد. سِنِکاها درخلال انقلاب امریکا، با انگلیسی‌ها متحد شدند و زمانی که انگلستان در مبارزه با انقلابی‌ها شکست خورد، جان سالیوان، ژنرال امریکایی، روستاهای سنکاها را در ۱۷۷۹ تخریب کرد و به این ترتیب جامعۀ آنان ازهم پاشید. آنان در ۱۷۹۷ باقی‌ماندۀ سرزمین‌های خود را در مقابل مبلغی ناچیز و چند اتراق‌گاه کوچک به امریکایی‌ها دادند. چهار اتراق‌گاه از این مجموعه باقی‌ مانده است که عبارت‌اند از توناواندا، کاتارائوگوس، اویل اسپرینگز، و آلگانی. در حدود ۱۸۰۰، جنگجویی سِنِکایی به‌نام «دریاچۀ زیبا» دین جدیدی از ترکیب دین قدیمی سرخ‌پوستان با مسیحیت ابداع کرد که آن را «به‌نام او دین دریاچۀ زیبا» نامیدند. این دین به‌سرعت در اتحادیۀ آیروکویی رواج یافت و هنوز هم تأثیر عمیقی بر زندگی آن‌ها دارد. سِنِکاها تا ۱۸۴۸ سازمان نداشتند، اما در این زمان گروه‌های مختلف، جز توناوانداها، ملت سِنِکا را پدید آوردند. این ملت حکومتی جمهوری داشت که شامل شورایی هجده نفره، یک رئیس‌جمهور منتخب و سه قاضی می‌شد. این نظام با ازمیان‌برداشتن ریاست موروثی، به زندگی سیاسی جدیدی در بین سِنِکاها انجامید.