شخصیت

شخصیت (personality)

ویژگی‌های رفتاری و احساسی فرد. شخصیت شامل خلقیات، نگرش‌ها، انگیزه‌ها، شیوۀ تفکر، ادراک، رفتار و گفتار فرد می‌شود. شخصیت بخشی از همان چیزی است که افراد را از یکدیگر متمایز می‌کند. در طول تاریخ مکتوب بشر نظریه‌های مختلفی درباره شخصیت بیان شده است. یونانیان باستان براساس عقاید خود دربارۀ ساختار و سازوکار بدن، تفاوت‌ها و شباهت‌های موجود در طبیعت و سرشت انسان‌ها را توضیح می‌دادند. در قرن ۱۸، کانت، مونتسکیو و ویکو روش‌هایی را برای درک و توجیه تفاوت‌های فردی و گروهی ارائه ‌‌دادند؛ در اوایل قرن ۲۰ ارنست کرچمر و روان‌کاوانی چون زیگموند فروید، آلفرد آدلر و کارل یونگ نظریه‌های متفاوتی را در باب شخصیت ارائه کردند. مدل پیشنهادی فروید مبتنی‌بر قدرت انگیزه‌های روانی - جنسی بود که برخاسته از مؤلفه‌های ساختاری «نهاد»، «من» و «فرامن» و تأثیر متقابل انگیزه‌های خودآگاه و ناخودآگاه بود. در این میان مجموعه سازوکارهای دفاعی که شخص به‌کار می‌گیرد از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بود. یونگ نیز همچون فروید برانگیزه‌های ناخودآگاه تأکید کرد، اما برای نقش جنسیت در این زمینه اهمیت قائل نشد. او نظریه‌ای را ارائه کرد که برطبق آن افراد به دو گروه درون‌گرا و برون‌گرا تقسیم می‌شوند. او همچنین ادعا کرد که شخصیت فرد همان «نمود اجتماعی» اوست که از ناخودآگاه جمعی او برخاسته و مجموعه‌ای از خاطرات موروثی است. نظریه‌های بعدی که اریک_اریکسون، گوردون_آلپورت و کارل راجرز ارائه دادند نیز تأثیرگذار بودند. مطالعات جدید در زمینۀ شخصیت عمدتاً گرایش به تجربی‌بودن دارند (انجام آزمون‌های فرافکن و تست‌های شخصیت) و کمتر مبتنی بر نظریه‌های کلی و فراگیرند، بلکه به رشد فردی و هویت شخصی افراد تأکید دارند. امروزه ویژگی‌های شخصیتی معمولاً به‌عنوان محصولی از عوامل ژنتیکی و اکتسابی در نظر گرفته می‌شود.

 

---