شهبندر، عبدالرحمان (۱۸۷۹ـ دمشق ۱۹۴۰)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

شَهْبندر، عبدالرحمان (۱۸۷۹ـ دمشق ۱۹۴۰)

مبارز آزادی‌خواه سوری و از رهبران استقلال‌طلب و ناسیونالیست عرب. پس از به پایان رساندن تحصیلات مقدماتی در زادگاهش، به دانشگاه امریکایی بیروت رفت و در ۱۹۰۱ از این دانشگاه مدرک کارشناسی گرفت. آن‌گاه به حلقۀ اصلاح‌گرایان، با رهبری شیخ طاهر الجزایری، پیوست. وی به اتهام تحریک مردم علیه خلافتِ سلطان عبدالحمید عثمانی دوم محاکمه شد، اما به‌سبب کمی سن از زندان نجات یافت. سپس به دانشگاه امریکایی بیروت بازگشت و به مدت چهار سال به تحصیل طب پرداخت. در ۱۹۰۸ به دمشق بازگشت و با ناسیونالیست‌های ترک که در همان سال دست به کودتا علیه سلطان عثمانی زده بودند، ارتباط برقرار کرد. او در تأسیس انجمن‌های عربی جدایی‌طلب در دمشق نقش بسزایی داشت. در جنگ جهانی اول به مصر گریخت و به همراه شش تن از دوستانش، معاهده‌ای با انگلستان بست که به معاهدۀ هفت نفره مشهور است. در ۱۹۱۹ به دمشق رفت و حرکت استقلال‌طلبان و آزادی‌خواهان را رهبری کرد و از گروه‌های ناظر امریکایی کمک خواست. پس از استقلال سوریه، در حکومت سید هاشم اتاسی به وزارت خارجه منصوب شد. پس از اشغال سوریه توسط نیروهای فرانسوی، به قاهره رفت و در ۱۹۲۱ برای سازماندهی مبارزۀ سیاسی با اشغالگران فرانسوی به دمشق بازگشت. فرانسوی‌ها او را دستگیر و زندانی کردند. وی پس از آزادی در ۱۹۲۳ به امریکا و اروپا رفت و برای بیرون راندن فرانسوی‌ها تلاش کرد. در ۱۹۲۴ به سوریه بازگشت و حزب مردم را تشکیل داد و مقدمات انقلابی را تدارک دید که در ۱۹۲۵ از کوهستان‌ها علیه فرانسوی‌ها به راه افتاد و شکست خورد. اشغالگران او را به اعدام محکوم و سپس عفو کردند.