لبانا، شهر
لِبانا، شهر
(یا: آشور نو) از شهرهای آباد و پررونق دورۀ پارتی، واقع در بین‌النهرین شمالی بر ساحل رود دجله، ساخته شده در قرن ۱م، بر روی ویرانه‌های شهر باستانی آشور. لبانا مرکز تجاری منطقه‌ای بود که در آن‌جا راه‌های تجاری غرب فلات ایران، بابل و درۀ رود خابور به‌هم می‌رسید. سیاست‌های ترایانوس، امپراتور روم، به این شهر صدماتی وارد کرد (۱۱۶م). در ۱۹۸م سِپتی‌موس سِوِروس، امپراتور روم، آن‌جا را ویران کرد. لبانا پس از بازسازی و احیا، بار دیگر و این‌بار به‌دست شاپور اول ساسانی غارت و سوزانده شد (۲۵۷م). لبانا از متروپول‌های شرق میانۀ باستان بود و ترکیب جمعیتی آن از اعراب، یونانیان، آرامیان، رومیان، ایرانیان و دیگر اقوام سامی‌تبار شکل می‌گرفت. لبانا در تاریخ هنر دورۀ اشکانی بسیار مهم است، زیرا نمونه‌هایی از کاخ‌ها و معابدی که به‌شیوۀ معماری طاق و قوس و ایوان ساخته شده، و بعدها سرمشق معماری دورۀ ساسانی بوده، از آن‌جا به‌دست آمده است. با این همه، سیستم خیابان‌سازی و طرح شهر کاملاً یونانی بوده است. معابد مشهور پِری پِتروس و خدای آشور در لبانا قرار داشتند.