توتونی، شهسواران
توتونی، شهسواران (Teutonic Knights)
(یا: فرقۀ توتونی[۱]) فرقۀ نظامی و مسیحی آلمانی که در ۱۱۹۰م هرمان سالزایی[۲] در فلسطین بنیاد نهاد. از ۱۲۲۸م علیه پروسی‌ها[۳] و لیتوانیایی‌هایی که در آن زمان مشرک و غیرمسیحی بودند، جهاد کردند و تا قرن ۱۶ بر پروس[۴] مسلط بودند. مقرّشان مارینبورگ[۵] (مالبورک[۶] کنونی در لهستان) بود. شهسواران توتونی در اصل ابتدا اشرافی ژرمنی بودند که در ۱۱۹۰م فرقه‌ای از شهسواران مهمان‌نواز[۷] را در عکا (آکر)[۸] بنیاد نهادند و در ۱۱۹۸م به فرقه‌ای نظامی تبدیل شدند. جامۀ سفیدِ منقش به صلیب‌های سیاه به تن می‌کردند. نخست، در فلسطین مستقر بودند، اما در ۱۲۶۸م که سلاطین مملوک[۹] (حاکمان مصر) از آن‌جا اخراجشان کردند، همّشان را مصروفِ گرویدنِ اروپای شرقی به مذهب کاتولیک و الحاق آن به متصرفات پاپ کردند. به‌سبب شکست از اَلکساندر نوسکی[۱۰] در نبرد دریاچۀ پیپوس[۱۱] در ۱۲۴۳م از پیشروی به‌سمت روسیه باز ماندند، اما بر پروس دست یافتند و بی‌رحمانه از آن بهره‌کشی کردند (۱۲۸۳ـ۱۲۲۶م). در قرن ۱۵م، فشار قدرت‌های همسایه و انحطاط آرمان‌های صلیبیون آنان را در شرق پروس زمین‌گیر کرد. در ۱۵۲۵ که مهین‌سرور (استاد بزرگ)[۱۲] آنان، آلبرشتِ براندنبورکی[۱۳]، آیین لوتری[۱۴] را پذیرفت و پروس را دوک‌نشینی فارغ از حکومت دینی اعلام کرد، دورۀ اقتدارشان به‌سر آمد.