فریزر، جیمز (۱۸۵۴ـ۱۹۴۱)

James Frazer
جِیمْز فِرِیْزِر; James Frazer
زادروز	گلاسگو ۱۸۵۴م;
درگذشت	۱۹۴۱م
ملیت	اسکاتلندی
تحصیلات و محل تحصیل	دانش‌آموختۀ دانشگاه‌های گلاسگو و کیمبریج
شغل و تخصص اصلی	انسان‌شناس
لقب	دریافت لقب اشرافی در 1914
آثار	کتاب شاخۀ زرین (1890ـ1915) در 12 جلد؛ توتم‌گرایی و برون‌همسری (1911)؛ پژوهش‌هایی دربارۀ تاریخ اولیۀ سلطنت (1905)؛ آدونیس، آتیس، اُزیریس: مطالعاتی بر تاریخ دین در شرق (1906)
گروه مقاله	مردم‌شناسی
جوایز و افتخارات	نشان لیاقت در 1925

فِرِیْزِر، جِیمْز (۱۸۵۴ـ۱۹۴۱)(Frazer, James)

انسان‌شناس اسکاتلندی. کتاب وی با عنوانشاخۀ زرین^[۱] (۱۸۹۰ـ۱۹۱۵) در ۱۲ جلد، پژوهشی بدیع در زمینۀ مطالعه در باب منشأ ادیان و جامعه‌شناسی تطبیقی به‌حساب می‌آید و تأثیر بسزایی بر نسل‌های بعدی انسان‌شناسان و همچنین بر نویسندگانی چون تی اس الیوت^[۲] و دی. اچ. لارنس^[۳] باقی گذاشت. با این وصف، روش‌ها و یافته‌های این اثر امروز، با معیارهای جدید انسان‌شناسی، تا اندازۀ زیادی مورد تردید قرار گرفته‌اند. فریزر در ۱۸۷۶ به عضویت ترینیتی کالج^[۴] در کیمبریج درآمد. در ۱۹۱۴ لقب اشرافی دریافت کرد و در ۱۹۲۵ نشان لیاقت به او اعطا شد. فریزر زادۀ شهر گلاسگو و دانش‌آموختۀ دانشگاه‌های گلاسگو و کیمبریج بود. ابتدا در رشتۀ ادبیات کلاسیک مطالعه کرد اما با نوشتن کتابی دربارۀ توتم‌گرایی^[۵] (۱۸۸۷) به‌سوی پژوهش‌های قو‌م‌شناسی کشیده شد. موضوع اصلی مورد علاقۀ فریزر منشأ ادیان بود. فریزر رویکردی تطوری داشت که در آن خط سیری یگانه از جادو به دین و از دین به دانش کشیده می‌شد. به اعتقاد او در کهن‌ترین دوران انسان‌ها به اعمال جادویی باور داشته و جهان را زیر سلطۀ جادوگران می‌پنداشتند. در مرحلۀ بعد، دین، که در آن انسان‌ها به وجود نیروهای مافوق طبیعی و سلطۀ آن‌ها بر انسان‌ها و طبیعت باور می‌آورند، جایگزین شد. سرانجام، انسان‌ها به مرحلۀ علم و دانش می‌رسند و تلاش می‌کنند با تکیه بر دانش خود سلطه بر طبیعت را از آن خود کنند. اندیشه‌های فریزر، بعداً، به‌دلیل آن‌که مبتنی‌بر مشاهدۀ مستقیم و نیز برگرفته از پژوهش میدانی نبودند، مورد انتقاد قرار گرفتند. این نکته که فریزر باورهای مردمی را خارج از چارچوب‌های واقعی آن‌ها و درون طبقه‌بندی‌هایی که خود ابداع کرده بود قرار می‌داد، مورد انتقاد شدید قرار گرفته است. به هر رو، فریزر را باید یکی از نخستین نمایندگان مکتب نظری تطورگرایی^[۶] در انسان‌شناسی به‌حساب آورد که همۀ شکل‌ها و پدیده‌های فرهنگی جدید را حاصل سیر تحولی تاریخی و طولانی‌مدت می‌دانست و تلاش می‌کرد توضیح هر چیزی را در گذشتۀ آن چیز بیابد. برخی دیگر از آثارش: توتم‌گرایی و برون‌همسری^[۷] (۱۹۱۱)؛ پژوهش‌هایی دربارۀ تاریخ اولیۀ سلطنت^[۸] (۱۹۰۵)؛آدونیس، آتیس، اُزیریس: مطالعاتی بر تاریخ دین در شرق^[۹] (۱۹۰۶)؛فولکلور در عهد عتیق^[۱۰] (۱۹۱۸)؛ اسطوره‌های منشأ آتش^[۱۱] (۱۹۳۰)؛ هراس از مردگان در دین ابتدایی^[۱۲] (۱۹۳۶).

↑ The Golden Bough
↑ T. S. Eliot
↑ D. H. Lawrence
↑ Trinity college
↑ Totemism
↑ Evolutionism
↑ Totemism and Exogamy
↑ Lectures on the early History of the Kingship
↑ Adonis, Attis, Osiris: Studies in the History of Oriental religion
↑ Folklore in the Old Testament
↑ Myths of the Origin of Fire
↑ The Fear of the Dead in Primitive Religion

[1] The Golden Bough

[2] T. S. Eliot

[3] D. H. Lawrence

[4] Trinity college

[5] Totemism

[6] Evolutionism

[7] Totemism and Exogamy

[8] Lectures on the early History of the Kingship

[9] Adonis, Attis, Osiris: Studies in the History of Oriental religion

[10] Folklore in the Old Testament

[11] Myths of the Origin of Fire

[12] The Fear of the Dead in Primitive Religion

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]