فیلم نوآر
فیلمنُوآر (film noir)
(یا: فیلم سیاه) اصطلاحی فرانسوی. به فیلم‌های جناییِ سیاه و بدبینانه اطلاق می‌شود. فیلمنُوآر که در دهه‌های ۱۹۴۰ و ۱۹۵۰ در هالیوود شکل گرفت از نظر درون‌مایه از ادبیات «خشن» و از نظر سبکی از اکسپرسیونیسم آلمان[۱] و رئالیسم شاعرانۀ فرانسه[۲] و محدودیت‌های ساخت فیلم‌های درجه دو[۳] تأثیر پذیرفته است. دو نمونۀ معروف این نوع سینما عبارت‌اند از غرامت مضاعف[۴] (۱۹۴۴) اثر بیلی وایلدر[۵] و در مکانی متروک[۶] (۱۹۵۰) ساختۀ نیکلاس رِی[۷]. فیلم‌های نُوآر کلاسیک، تصویری غم‌بار از جامعۀ امریکا ارائه می‌دادند. دنیای این فیلم‌ها، همچون از دلِ گذشته‌ها[۸] (۱۹۴۷، به کارگردانی ژاک تورنُر[۹])، اجتماع بزرگ[۱۰] (۱۹۵۵، به کارگردانی جوزف اچ لوئیس[۱۱]) و نشانی از شر[۱۲] (۱۹۵۸، ساختۀ اورسون ولز[۱۳]) شبِ بی‌پایانی است که در آن، شهر همچون دوزخی مدرن و انباشته از فرومایگان و صاحب‌منصبان فاسد و زنان افسونگر و بی‌ترحم و تبهکاران روان‌پریش است. لحن بدبینانۀ این فیلم‌ها تفاوت آشکاری با نگرش کلی سینمای هالیوود در سال‌های پیش از جنگ جهانی دوم داشت. اصطلاح فیلمنُوآر را نخستین‌بار منتقدان فرانسوی به‌کار بردند. پذیرش جهانی این اصطلاح، به ارزیابی دوبارۀ فیلم‌های قدیمی و ظهور موج تازه‌ای از «فیلم نئونُوار[۱۴]»، همچون محلۀ چینی‌ها[۱۵] (۱۹۷۴) اثر رومن پولانسکی[۱۶] و تلاطم شبانه[۱۷] (۱۹۷۵) ساختۀ آرتور پن[۱۸]، انجامید. در دهۀ ۱۹۹۰ فیلمنُوآر رنگی با پردۀ عریض به یکی از ارکان سینمای ژانر (گونه)[۱۹] تبدیل شد که برخی از نمونه‌های آن عبارت‌اند از محل حادثه[۲۰] (۱۹۹۰، ساختۀ دنیس هاپر[۲۱])، کاملاً مخفیانه[۲۲] (۱۹۹۲، اثر بیل دیوک[۲۳])، سگدانی[۲۴] (۱۹۹۲، ساختۀ تارانتینو[۲۵])، و آخرین اغواگری[۲۶] (۱۹۹۴، به کارگردانی جان دال[۲۷]).
- ↑ German expressionism
- ↑ French poetic realism
- ↑ B films
- ↑ Double Indemnity
- ↑ Billy Wilder
- ↑ In a Lonely Place
- ↑ Nicholas Ray
- ↑ Out of the Past
- ↑ Jacques Tourneur
- ↑ The Big Combo
- ↑ Joseph H Lewis
- ↑ Touch of Evil
- ↑ Orson Welles
- ↑ neo-noir
- ↑ Chinatown
- ↑ Polanski
- ↑ Night Moves
- ↑ Arthur Penn
- ↑ genre cinema
- ↑ The Hot Spot
- ↑ Dennis Hopper
- ↑ Deep Cover
- ↑ Bill Duke
- ↑ Reservoir Dogs
- ↑ Tarantino
- ↑ The Last Seduction
- ↑ John Dahl