قوه مقننه

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

قوّۀ مُقَنِّنه (legislature)
نهاد یا نهادهای قانون‌گذار در هر نظام سیاسی. برخی از قوای مقننّه تک‌مجلسی[۱] و برخی دیگر دومجلسی[۲]اند. در بیشتر دموکراسی‌هایی که قوۀ مقننۀ آن‌ها دومجلسی است مجلس سفلا، یا مردمی، قدرت و اختیارات بیشتری دارد، جز مواردی استثنایی مانند ایالات متحدۀ امریکا که مجلس علیا، موسوم به سنا[۳]، به‌موجب قانون اساسی اختیاراتی بیشتر از مجلس سفلا یا مجلس نمایندگان دارد. بیشتر اعضای مجلس‌های سفلا یا قوای مقننۀ تک‌مجلسی را مردم برمی‌گزینند، و مجالس علیا از اعضایی انتصابی یا ترکیبی از اعضای انتصابی و انتخابی تشکیل می‌شوند. در ایالات متحدۀ امریکا، اعضای هر دو مجلس با رأی مردم انتخاب می‌شوند، در حالی‌که در انگلستان، مجلس سفلا موسوم به مجلس عوام[۴] انتخابی است و مجلس علیا یا مجلس اعیان[۵] از اعضایی تشکیل یافته است که عضویت در این مجلس را به ارث برده‌اند یا به عضویت آن منصوب شده‌اند. در ایران قوۀ مقننه از مجلس شورای اسلامی که مردم نمایندگان آن را به طور مستقیم انتخاب می‌کنند و شورای نگهبان که انتصابی مقام رهبری است تشکیل می‌شود. شورای نگهبان مصوبات مجلس شورای اسلامی را بررسی می‌کند و در صورتی که خلاف موازین اسلام و قانون اساسی کشور باشد برای بررسی مجدد به مجلس شورای اسلامی باز می‌گرداند. در صورتی که مجلس و شورای نگهبان به توافق نرسند آن مصوبه برای تصمیم نهایی به شورای تشخیص مصلحت نظام فرستاده می‌شود.

 


  1. unicameral
  2. bicameral
  3. Senate
  4. House of Commons
  5. House of Lords