پنجکنت، محوطه باستانی
(تغییرمسیر از محوطه باستانی پنجکنت)
پَنْجْکِنْت، محوّطۀ باستانی
(یا: پنجیکنت) شهری باستانی در ازبکستان. در ۶۵کیلومتری سمرقند در ازبکستان قرار دارد. پایتخت باستانی ماوراءالنهر در دورۀ ساسانی بود و در قرون ۵پ‌م تا صدر اسلام پایتخت ترکان آسیای میانه به‌شمار می‌رفت. پنجکنت با فرسک‌هایی (نقاشی بر روی دیوار گچ‌اندود) نام بردار است که از هنر نقاشی چین و کوشان تأثیر گرفته است. در فرسک‌های پنجکنت صحنه‌هایی دیده می‌شود که در داستان‌های شاهنامه نیز وجود دارند؛ مانند سوگ سیاوش. چکوفسکی شاهنامه‌شناس روس، با در نظر گرفتن آن‌که قدمت این فرسک‌ها پیش از سرودن شاهنامه است، پانزده صحنه از فرسک‌های پنجکنت را برگرفته از داستان‌های مآخذ شاهنامه دانسته است.