مرجانی ، شهاب الدین (۱۸۱۸ـ۱۸۸۹)
مرجانی، شهاب‌الدّین (۱۸۱۸ـ۱۸۸۹)
عالم مسلمان تاتارستانی. در مدارس مذهبی زادگاهش درس خواند. با گروهی از علمای تاتارستانی برای رهایی از قیود سنت‌گرایی‌ِ محافظه‌کارانه‌ای که بر حیات معنوی مسلمانان چیره شده بود، به سازماندهی نهضتی اصلاح‌طلبانه پرداخت که به «رنسانس تاتار» مشهور بود و تأثیری مهم در هویت‌‌بخشیدن به قوم تاتار داشت. او برای رهایی علمای اسلام و مسلمانان از جزم‌اندیشی و سنت‌گرایی پیوسته کوشید و بر آن بود که دین هم می‌تواند همانند دوران طلایی اسلام با توسعه و علوم جدید همگام باشد. مرجانی مخالف تقلید و خواستار گشایش باب اجتهاد بود. آرای او تأثیری عمیق در افکار مسلمانان روسیه داشته است.