مغناطیس سپهر

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

مِغناطیس‌سپهر (magnetosphere)

مِغناطيس‌سپهر

حجمی از فضای اطراف هر سیاره که در آن میدان مغناطیسی[۱] سیاره تأثیر محسوس دارد. مغناطیس‌سپهر زمین، در جهت روبه خورشید، تا ۶۴هزار کیلومتر، ولی در جهت مخالف تا چند برابر این فاصلۀ شعاعی گسترش دارد. مغناطیس‌سپهر مشتری[۲] به‌قدری بزرگ است که اگر از زمین قابل‌مشاهده بود، تقریبا ً‌به گستردگی ماه بدر دیده می‌شد. مغناطیس‌سپهر متقارن نیست. گستردگی آن در طرف دور از خورشید مغناطیس‌دُم (دنبالۀ مغناطیسی)[۳] نامیده می‌شود. لبۀ بیرونی مغناطیس‌سپهر ایست مغناطیس (مگنتوپاز)[۴] نام دارد. فراتر از آن ناحیۀ پرتلاطمی است که غلاف مغناطیسی[۵] نام دارد و باد خورشیدی[۶] در آن‌جا به اطراف مغناطیس‌سپهر منحرف می‌شود. ذرات اتمی در درون مغناطیس‌سپهر خطوط نیروی مغناطیسی زمین را دنبال می‌کنند. مغناطیس‌سپهر دربرگیرندۀ کمربندهای تابشی وان آلن[۷] است. سیاره‌های دیگر نیز مغناطیس‌سپهرهایی دارند، اما به‌اندازۀ مغناطیس‌سپهر مشتری محسوس نیستند.

 


  1. magnetic field
  2. Jupiter
  3. magnetotail
  4. magnetopause
  5. magnetosheath
  6. solar wind
  7. Van Allen radiation belts