موبیوس، اوگوست (۱۷۹۰ـ۱۸۶۸)

موبیوس، اوگوسْت (۱۷۹۰ـ۱۸۶۸)(Möbius, August)

موبيوس، اوگوسْت

ریاضی‌دان آلمانی و متخصص اخترشناسی نظری. کاشف نوار موبیوس و از بنیانگذاران توپولوژی است. در ۱۸۱۸، دستگاهی ریاضی با نام حساب گرانیگاهی ابداع کرد که در آن، ضریب عددی به نقاط نسبت داده می‌شود. مکان هر نقطه را در این دستگاه می‌‌توان با تغییر ضرایب عددی هر چهار، یا بیش از چهار، نقطه‌ای نشان داد که در یک صفحه نباشند. موبیوس در نزدیکی ناومبورگ زاده شد و در لایپزیگ و گوتینگن درس خواند. از ۱۸۱۵، عضو هیئت علمی دانشگاه لایپزیگ بود و در آن‌جا، در ۱۸۴۴، استاد نجوم و مکانیک عالی و در ۱۸۴۸، مدیر رصدخانه شد. علاوه‌بر نوار موبیوس، شبکۀ موبیوس را هم کشف کرد که بعداً در شکل‌گیری هندسۀ تصویری به کار آمد. همچنین، چهاروجهی‌های موبیوس را در ۱۸۲۸ توصیف کرد که عبارت‌اند از دو چهاروجهی که برهم محیط و در هم محاط‌اند. تابع موبیوس را نیز در نظریۀ اعداد مطرح کرد (۱۸۳۲). موبیوس طی سخنرانی‌ای در ۱۸۴۰، این مسئله را مطرح کرد: حداقل تعداد رنگ‌های لازم برای رنگ‌آمیزی نواحی متفاوت یک نقشه، مثلاً کشورهای گوناگون در نقشۀ سیاسی اروپا، را به‌طوری که هر دو ناحیۀ با مرز مشترک رنگ‌های متفاوتی داشته باشند چیست؟ با رایانه ثابت کرده‌اند که برای این منظور چهار رنگ کفایت می‌کند.

 

---