موهنجودارو
موهِنْجودارو (Mohenjo Daro)
تپه‌های باستانی در ایالت سند[۱]، در پاکستان امروزی در کنار رودخانۀ سند[۲]، مشهور به تپۀ مردگان. قدیمی‌ترین آثار و فرهنگ هند متعلق به هزارۀ ۳پ‌م در این ناحیه و نیز در ناحیۀ هاراپا[۳] در ایالت پنجاب متمرکز شده‌اند. باستان‌شناسان برای نخستین‌بار در ۱۹۲۲ به اهمیت موهنجودارو پی بردند. اکتشافات نشان می‌داد که این ناحیه بزرگ‌ترین مرکز بقایای تمدن سند[۴] است. بناهای چند طبقه با آجر پخته، خیابان‌کشی و شبکۀ آبرسانی، حکایت از معماری پیشرفتۀ موهنجودارو دارد. برخی مجسمه‌های به‌دست آمده از این ناحیه ویژگی‌های مشابهی با هنر بین‌النهرینی دارند. در مُهرهای چهارگوش، مجسمه‌های کوچک سفالی، اشیای مفرغی و سفالینه‌های منقوش به‌دست آمده در موهنجودارو می‌توان کهن‌ترین نقش‌مایه‌های هنر هندی همچون گاو کوهان‌دار و خدایان انسان‌ریخت را بازشناخت.