میرزا محمد تنکابنی
میرزا محمد تنکابنی (تنكابن 1235- همان‌جا 1302ق)
(با نام کامل: میرزا محمد بن سلیمان تنکابنی، و معروف به مجتهد تنکابنی) فقیه، ادیب، شاعر، مفسر و رجالی شیعی قرن 13 و 14 هجری قمری.
در 1198ش (1235ق)، در روستاى سليمان‌آباد تنكابن متولد شد. پدرش ميرزا سليمان، از علماى بزرگ عصر خودش محسوب مى‌شد. تحصيلات اوليه را نزد پدر آموخت. پس از فوت پدرش، براى تكميل تحصیلاتش به قزوين رفت كه در آن زمان، از مراكز علوم عقلى و نقلى بود و نزد دانشمندان معروف آن شهر، همچون ملا صالح برغانى، كسب فيض كرد. پس از مدتی به اصفهان رفت و آن جا شاگرد حاج سید محمد باقر شفتی معروف به حجت‌الاسلام شفتی شد.
هم‌زمان با تحصیل در اصفهان، خبر انتقال جنازۀ پدرش به عتبات عالیات، (که مدتی در تنکابن به امانت به خاک سپرده شده بود) به او رسید. با شنیدن خبر، خود را به کرمانشاه رساند و همراه جنازۀ پدر راهی نجف شد. پس از خاکسپاری پدرش، فرصتی دست داد تا تحصیلش را در عراق ادامه دهد. در عراق نزد علمایی چون شیخ مرتضى انصاری و سید ابراهیم قزوینی درس خواند و در جوانی به درجۀ اجتهاد و استادی در حوزۀ علمیۀ نجف رسید. او مدتى نیز نزد محمدحسن صاحب جواهر مشغول تحصيل بود.
بعد از سال‌ها تحصيل و اخذ درجۀ اجتهاد، به زادگاهش برگشت و مدرسه‌اى به نام "سليمانيه" تأسيس کرد و در آن، به نشر حقايق و آثار علوم و ترويج احكام و رسوم شرع مقدس اسلام پرداخت.
میرزا محمد تنکابنی در كنار تدريس و رسيدگى به مشكلات و گرفتارى‌هاى مردم و دست گیری از ضعفا و بيچارگان، از تأليف كتاب نيز غافل نبود و آثار ارزشمندى از خود به يادگار گذاشت.
مشهور‌ترین اثرش کتاب قصص العلماء به فارسی است که در ۱۲۹۰ق به مدت سه ماه تألیف کرده و حاصل محفوظات، شنیده‌ها و تتبع پنجاه سالۀ اوست. در این کتاب، نویسنده به شرح حال و آثار 153 تن از بزرگان و علمای شیعه از قرن چهاردهم تا زمان خودش پرداخته است. از دیگر آثار اوست: بدایع الاحکام فی شرح شرایع الاسلام؛ آداب المناظره؛ لسان‌الصدق، در علم اصول؛ شرح بر وجیزه شیخ بهایی، در علم درایه؛ تعلیقه بر قوانین؛ حاشیه بر کتاب ریاض معروف به شرح کبیر؛ الفواید فی اصول‌الدین (که منظومه شعری در اصول دین است)؛ منظومه الفیه، درباره نبوت خاصه؛ فقه منظوم به زبان عربی؛ توشيح التفسير فى قواعد التفسير و التأويل.
میرزا محمد تنکابنی سرانجام در فروردين 1264ش (1302ق) درگذشت و در زادگاهش روستاى سليمان‌آباد تنكابن به خاک سپرده شد.