نعمةاللهیه
نِعمَةاللّهیّه
یکی از فرقه‌های چهارده‌گانۀ منشعب از سلسلۀ معروفیه، منسوب به شاه‌نعمت‌الله ولی، از معروف‌ترین و قدرتمندترین مشایخِ صوفی. کرسی‌نامۀ مشایخ این سلسله چنین است: ۱. نعمت‌الله ولی؛ ۲. عبدالله یافعی؛ ۳. ابوصالح بربری؛ ۴. نجم‌الدین کوفی؛ ۵. شیخ ابوالفتوح شهید؛ ۶. ابومدین مغربی؛ ۷. ابوسعید اندلسی؛ ۸. ابوالبرکات؛ ۹. ابوالفضل بغدادی؛ ۱۰. احمد غزالی؛ ۱۱. ابوبکر نسّاج؛ ۱۲. ابوالقاسم گرکانی؛ ۱۳. ابوعثمان مغربی؛ ۱۴. ابوعلی کاتب؛ ۱۵. ابوعلی رودباری؛ ۱۶. جنید بغدادی؛ ۱۷. سَرّی سقطی؛ ۱۸. معروف کرخی. نعمةاللهیه حدود دَه خلیفۀ دیگر هم دارد که در میان آنان، برهان‌الدین خلیل‌الله، فرزند او، شهرتی بیشتر از دیگران یافت. این سلسله، در آغاز، فرقه‌ای بود با گرایش‌های سنّیانه، هرچند بعدها به‌ویژه در حوزۀ ایران، سراسر رنگ تشیّع به‌خود گرفت. شاه نعمت‌الله ولی، در‌شمار پراثرترین مشایخ متأخّر نیز هست، و از این‌رو، نگاشته‌های او، که بعدها در‌شمار مهم‌ترین کتب این فرقه قرار گرفت، صورتی ذوقی و تجریدی به این فرقه بخشید. شروح چندگانۀ او بر فصوص‌الحکم، که هرکدام ویژۀ جانبی از آن است، نیز، در تقویت جنبۀ علمیِ این سلسله سخت مؤثر بود. سلسلۀ نعمةاللهیّه، در قالب انشعابات مختلفی همچون نعمةاللهیّه صفی‌علیشاهی و نعمةاللهیه صالح‌علیشاهی، امروزه از فعال‌ترین نهادهایِ صوفیانه در ایران هستند و سلسلۀ متّصلی از مشایخ را تا قطبِ اعلای سلسله حفظ کرده‌اند. شماری آثار عارفانۀ ارزشمند نیز، در دورۀ متأخّر این سلسله‌ها پدید آمده است. این سلسله در هند هم نفوذ و گسترش بسیار دارد.