نهج البلاغه
نَهْجُ‌البَلاغه
کتابی به عربی گردآوردۀ سیدرضی شامل گزیده‌ای از فصیح‌ترین و ادیبانه‌ترین خطبه‌ها، نامه‌ها، وصیت‌ها، بخشنامه‌ها، دعاها، و جملات کوتاه حکمت‌آمیز امام علی (ع) که در سه بخش خطبه‌ها، نامه‌ها، و جملات حکمت‌آمیز تنظیم شده است. تألیف کتاب، آنچنان که در پایان آن تصریح شده، در ۴۰۰ق پایان یافته است. سیدرضی در گردآوری کتاب مسائل ادبی و بلاغی را در نظر داشته است برای همین دقت‌های حدیثی را رعایت نکرده و، جز در هفده مورد، سند روایات را نیاورده است. همین مسئله باعث شده است که اول‌بار ابن خلکان و کسانی به پیروی از او و نیز برخی خاورشناسان و محققان معاصر بعضی مطالب کتاب را ساختۀ سیدرضی بدانند. در‌برابر، محققان بسیاری در این‌باره پژوهش کرده و با استخراج سند روایات صحت انتساب آن به امیرالمؤمنین را تأیید کرده‌اند. در نهج‌البلاغه مباحث فراوانی در موضوع‌های خداشناسی، انسان‌شناسی، مباحث کلامی و سیاسی و اجتماعی و تاریخی، به‌ویژه مسائل اخلاقی مطرح شده است. سیدرضی گاه به حل مشکلات یا بیان شأن نزول و گاه به اظهار نظر دربارۀ سخنان پرداخته است. بیش از ۱۰۰ شرح برای نهج‌البلاغه ذکر کرده‌اند؛ ازجمله مهم‌ترین آن‌هاست: منهاج‌البراعة تألیف قطب‌الدین راوندی؛ شرح نهج‌البلاغه تألیف ابن میثم بحرانی؛ شرح نهج‌البلاغه تألیف ابن ابی‌الحدید؛ منهاج‌البراعة تألیف میرزا حبیب‌الله خویی؛ شرح نهج‌البلاغة تألیف محمد عبده مصری؛ شرح نهج‌البلاغه تألیف علامه محمدتقی شوشتری، و شرح فارسی نهج‌البلاغه از علامه محمدتقی جعفری. صبحی صالح با چاپ تحقیقی خود از آن، این کتاب را در جهان اهل سنت مطرح کرد. علی نقی فیض‌الاسلام، سیدجعفر شهیدی، عبدالمحمد آیتی، محمد مهدی فولادوند، جواد فاضل، محمد دشتی، محمد مهدی جعفری، محسن فارسی، و عبدالمجید معادیخواه آن را به فارسی ترجمه کرده‌اند. نهج‌البلاغه به زبان‌های دیگری ازجمله انگلیسی و آلمانی و اردو ترجمه شده است. فرهنگ‌ها و معجم‌هایی برای نهج‌البلاغه تهیه کرده‌اند، ازجمله فرهنگ آفتاب به‌کوشش عبدالمجید معادیخواه؛ تصنیف نهج‌البلاغه به‌کوشش لبیب بیضون و الهادی الی موضوعات نهج‌البلاغه به‌کوشش علی مشکینی. مستدرکاتی بر نهج‌البلاغه تهیه شده است که مفصل‌ترین آن‌ها نهج‌السعادة فی مستدرک نهج‌البلاغه تألیف شیخ محمد باقر محمودی است. آثار فراوانی نیز به عربی یا فارسی دربارۀ نهج‌البلاغه یا شرح برخی فرازهای آن نوشته شده است.