نیروی زمینی ایران
| نیروی زمینی ایران | |
|---|---|
| نوع کاربری | سازمان دفاعی |
| سال تاسیس | ۱۳۰۰ش |
| موسس | رضاشاه |
| دفتر مرکزی(مقر) | تهران |
| علت تاسیس / تشکیل | حفظ تمامیت ارضی کشور، پاسداری از مرزهای زمینی و جلوگیری از نفوذ و تهاجم دشمن احتمالی به درون سرزمین ایران و مقابله با او در زمان جنگ |
نیروی زمینی ایران
یکی از سه نیروی اصلی قوای مسلح ایران و بزرگ‌ترین آن‌ها، با وظیفۀ حفظ تمامیت ارضی کشور، پاسداری از مرزهای زمینی و جلوگیری از نفوذ و تهاجم دشمن احتمالی به درون سرزمین ایران و مقابله با او در زمان جنگ، با استفاده از نیروها و ادوات و آلات و جنگ‌افزارهای گوناگون. نیروی زمینی ایران هم در ارتش منظم رسمی و هم در سپاه پاسداران جمهوری اسلامی ایران وجود دارد. این نیرو از رسته‌های مختلف تشکیل می‌شود: پیاده‌نظام، مکانیزه، رزمی، مهندسی، تکاور، فنی، مخابرات و برخی رسته‌های تخصصی‌تر مانند توپخانه و موشک‌انداز. تا نیمۀ دوم دهۀ ۱۳۳۰ش قوای سواره‌نظام نیروی زمینی از مهم‌ترین رسته‌های ارتش ایران بود، که با ورود خودروهای گوناگون زرهی و ترابری و مکانیزه‌شدن نیروی زمینی، منحل شد. نیروی زمینی ایران به قدمت تاریخ این سرزمین است. در زمان هخامنشی (۵۵۸ـ۳۳۰پ‌م) سپاهیان همیشگی نیروی زمینی از رسته‌های پیاده، سواره، ارابه‌سواران، مهندسان، نفت‌اندازان و کارگزاران تشکیل می‌شد. در دورۀ اشکانیان (۲۴۸پ‌م ـ۲۲۴م) گرچه رستۀ پیاده وجود داشت، اما اهمیت آن به‌هیچ‌وجه با سواره‌نظام اشکانی قابل قیاس نبود. سپاه ساسانی (۲۲۴ـ۶۵۱م) متشکل از رسته‌های سوار، پیاده، جان‌سپار و پیل‌سوار بود. بعد از اسلام نیز خاندان‌های حاکم بر ایران کمابیش از پیاده‌نظام، سواره‌نظام، پیل‌سواران و شترسواران استفاده می‌کردند. برخورد با تمدن صنعتی اروپا و جنگ بین ایران و عثمانی و ایران و روسیه، فرمانروایان ایران را به فکر تجدید سازمان و تسلیح سپاهیان ایرانی با جنگ‌افزارهای جدید انداخت. ظاهراً اوزون‌حسن آق قویونلو نخستین پادشاهی بود که ضمن برقراری روابط سیاسی و دوستانه با غربیان اقدام به خرید سلاح‌های آتشین از جمهوری ونیز کرد. در زمان صفویه ارتباط با اروپاییان افزایش یافت و در عصر قاجار، به‌ویژه با شکست‌های فاجعه‌بار از روسیه، فکر ایجاد قشون منظم به سبک و سیاق اروپا پیدا شد. با آمدن افسران فرانسوی به ایران در عهد فتحعلی‌شاه قاجار، سازمان نوینی برای نظام ایران معمول و اصطلاحات جدیدی برای درجه‌ها و قسمت‌ها وضع شد. ناصرالدین‌شاه قوای جدیدی به نام قزاق، با الگوی روسی به‌وجود آورد. در آبان ۱۲۹۴ش، مجلس شورای ملی قانون سربازگیری را تصویب کرد و در ۱۳۰۱ش قانون دیگری با همین نام به تصویب رسید. در ۱۳۰۰ش با حکم سردار سپه، وزیر جنگ و فرمانده کل قشون، هستۀ ارتش نوین ایران، یعنی قشون متحدالشکل با ادغام نیروهای مختلف موجود، در تشکیلاتی منسجم شکل گرفت. وی در همین سال سازمانی متشکل از پنج لشکر نیروی زمینی نوین ایجاد کرد. در ۱۳۱۴ش نیروی زمینی مشتمل بر نُه لشکر و چهار تیپ مستقل و دو واحد توپخانه و ضد هوایی بود. در ۱۳۱۹ش شمار لشکرها به هجده رسید و یک تیپ مکانیزه هم در تهران مستقر شد. با حملۀ متفقین به ایران و اشغال کشور، فرمان ترک مقاومت صادر شد و ارتش از‌هم پاشید (۱۳۲۰ش). در ۱۳۲۲ش تغییراتی در ارتش صورت گرفت و در ۱۳۳۴ش نیروی زمینی دارای ستاد جداگانه ولی از نظر هماهنگی تابع ستاد کل ارتش شد. نیروی زمینی برای آموزش نفرات و فرماندهان خود مراکزی به‌وجود آورد که دبیرستان نظام، دانشکدۀ افسری، دانشکدۀ فرماندهی و ستاد دانشگاه پدافند ملی ازجملۀ آن‌ها بودند. این نیرو به پیشرفته‌ترین سلاح‌های جنگی ساخت امریکا، انگلیس، آلمان و روسیه مجهز بود و خود نیز صنایع تولید مهمات، تفنگ، مسلسل، توپ و موشک داشت. با پیروزی انقلاب اسلامی، برخی فرماندهان به انقلاب پیوستند و برخی فرماندهان وابسته که در کشتار مردم نقش داشتند برکنار، فراری، زندانی یا اعدام شدند و در فرماندهی این نیرو تغییرات عمده‌ای روی داد. در جنگ هشت‌سالۀ عراق علیه ایران، نیروی زمینی نقشی بسیار مهم ایفا کرد و هزاران تن از آنان در نبرد با عراقی‌ها به شهادت رسیدند.