نیقیه، اعتقادنامه

نیقیه، اعتقادنامه (Nicene Creed)

امپراتور کنستانتين و پدران شوراي نيقيه در حال نگهداشتن اعتقادنامه

از مهم‌ترین اعتقادنامههای مسیحی که در مجمعی از اسقفها مشهور به شورای نیقیه تدوین شد (۳۲۵ م). شورای نیقیه اولین شورای جامع (جهانی) کلیسا بود. رهبران جهان مسیحیت برای بحث دربارۀ تعالیم مسیحی گردهم آمدند. متن اعتقادنامه را اسقف‌ها تدوین کردند که اهم عقاید مسیحی را معیّن کرد. اعتقادنامۀ نیقیه مفصل‌تر از اعتقادنامۀ رسولان است و معمولاً در مراسم افخارستیا (قُدّاس یا عشای ربّانی) خوانده می‌شود. سه بخش آن دربارۀ خدا، عیسی مسیح و سایر اصول و شئون مسیحیت است. بخش دوم آن که عقاید مسیحیان را دربارۀ عیسی بیان می‌کند، تفصیلی بیشتر دارد. می‌گوید که عیسی «خدای یگانه با پدر» است و تصریح می‌کند که خدا یکی است. کتاب عبادات جایگزین که در ۱۹۸۰م منتشر شد متداول‌ترین متن امروزی آن است. کلیسا «یک کلیسای مقدس کاتولیک و رسولی» خوانده می‌شود، زیرا بنا بود یک کلیسای کاتولیک واحد (جهانی) باشد. اعتقادنامۀ نیقیه مقدس به‌شمار می‌رود و مظهر ارادۀ خداوند در زمین است. نیز ادامه‌دهندۀ کار عیسی و مبتنی بر تعالیم عیسی و رسولان است. شورای نیقیه کوشید با تدوین اعتقادنامه‌ای مقبول همۀ مسیحیان، آنان را متحد کند؛ ولی بحث‌ها و گفت‌وگوها دربارۀ اصول عقاید مسیحی ادامه یافت و خیلی زود موجب بروز اختلاف‌ها شد. معنی دقیق مسیحیت همواره موضوعِ اختلاف در میان علمای مسیحی بوده است. کلیسای ارتُدوکس شرق با تعابیر کلیسای کاتولیک در اعتقادنامۀ نیقیه دربارۀ ماهیت تثلیث مخالف بود. آنان معتقد بودند که روح‌القدس تنها منبعث از پدر است، نه پدر و پسر. این یکی از دلایل انشعاب آنان از کلیسای کاتولیک و تأسیس کلیسای ارتُدوکس شرق بود. کلیسای کاتولیک عقیده به انبعاث روح‌القدس از پدر و پسر را می‌پذیرد؛ اما لفظ «و پسر» را تحت ماده‌ای موسوم به فیلیوک می‌آورد. این ماده مورد قبول کلیسای ارتُدوکس نیست و همچنان تأکید می‌ورزد که روح‌القدس منبعث از پدر است. در کلیسای ارتُدوکس همچنین عقیده بر این است‌که روح‌القدس و پدر و پسر را باید بدون تفکیک از یکدیگر تجلیل و عبادت کرد.

 

---