هلنه
هِلِنِه (Helene)
در اخترشناسی، قمر کوچک سیارۀ زحل. در مدار دیونه[۱]، قمر بزرگ‌تر این سیاره، حرکت می‌کند؛ به‌نحوی که هر دو قمر فاصله‌ای یکسان از زحل دارند. بر اساس قرارداد هلنه را سیزدهمین قمر این سیاره به‌شمار می‌آورند. در کمتر از سه روز زمینی و در ارتفاع متوسط ۳۷۷هزار کیلومتری سیارۀ زحل را دور می‌زند. شکلی نامنظم دارد. بزرگ‌ترین قطر آن را حدود ۳۶ کیلومتر، و کوچک‌ترین قطرش را حدود ۳۰ کیلومتر برآورد کرده‌اند. جرم، چگالی، ساختار درونی، و ترکیب آن ناشناخته است. مهم‌ترین مشخصۀ این قمر ارتباط مداری‌اش با دیونه است که یکی از نقاط لاگرانژی[۲] مدار دیونه را اشغال کرده است. نقطۀ لاگرانژیِ هر جسم مدارپیما جایی در فاصلۀ یک‌ششم مدار (۶۰ درجه) جلوتر یا عقب‌تر از آن جسم است. نیروهای گرانشی در نقطۀ لاگرانژی چنان تعادلی دارند که جسم مدارپیمای دیگری را می‌توان در آن قرار داد، به شرط این‌که جسم واقع در نقطۀ لاگرانژی از جسم میزبان بسیار کوچک‌تر باشد. از آن‌جا که دیونه ۳۳بار بزرگ‌تر از هلنه است، این دو قمر بدون هیچ برخوردی با یکدیگر در مداری یکسان باقی می‌مانند. اخترشناسان نمی‌دانند چگونه این دو قمر مدار یکسانی را اشغال کرده‌اند، اما برخی بر این باورند که احتمالاً هر دو قمر قسمتی از جسمی بزرگ‌تر بوده‌اند و بعدها از هم جدا شده‌اند. هلنه را اخترشناسان فرانسوی، پیِر لاک[۳] و ژان لکاشه[۴]، در ۱۹۸۰ و هنگامی کشف کردند که حلقه‌های زحل از زمین مایل دیده می‌شدند. در این حالت، قمر کوچک در لبۀ حلقه رؤیت‌پذیر بود. این قمر به نام هلن تروا نام‌گذاری شد که شخصیتی در اساطیر یونان و دختر لِدا[۵] و زئوس[۶] بود.