جیمز، ویلیام (۱۸۴۲ـ۱۹۱۰)
جِیمز، ویلیام (۱۸۴۲ـ۱۹۱۰)(James, William)
| ویلیام جیمز William James | |
|---|---|
| زادروز |
۱۸۴۲م |
| درگذشت | ۱۹۱۰م |
| ملیت | امریکایی |
| شغل و تخصص اصلی | روان شناس |
| شغل و تخصص های دیگر | فیلسوف |
| آثار | تجربه دینی (۱۹۰۲)؛ عملگرایی، نامی تازه برای برخی از راه های قدیمی تفکر (۱۹۰۷)؛ مقالاتی در مورد تجربه گرایی بنیادی (۱۹۱۲) |
| گروه مقاله | روانشناسی و روانپزشکی |
| خویشاوندان سرشناس | هنری جیمز (برادر) |
فیلسوف و روان‌شناس امریکایی. از نخستین کسانی بود که رویکرد تأکید بر مقاصد یا اهداف رفتار را به‌کار برد و از روانشناسی علمی‌تجربی طرفداری کرد. کتاب انواع تجربۀ دینی[۱] (۱۹۰۲) او از مهم‌ترین آثار در روانشناسی دین است. جیمز در اثر کلاسیک خود، اصول روانشناسی[۲] (۱۸۹۰)، مفهوم جریان سیال ذهن[۳] را مطرح کرد با این تفصیل که تفکر، هشیاری، یا حیات ذهنی یک جریان پیوسته است نه اجزایی جدا از یکدیگر؛ نیز نظریۀ هیجانات، مشهور به نظریۀ جیمز ـ لانگه[۴] را پیش نهاد. مطالب مفصلی نیز دربارۀ روانشناسی نابهنجاری نوشت و سهم عمده‌ای در مطالعۀ فراهنجار[۵] داشت. ویلیام، برادر هنری جیمز[۶] داستان‌نویس (۱۸۴۳ـ۱۹۱۶) بود. از پزشکی به روانشناسی روی آورد و از ۱۸۷۲ تا ۱۹۰۲ در دانشگاه هاروارد تدریس کرد. گرچه، به‌قول خودش، مستعد کار تجربی نبود، یکی از نخستین آزمایشگاه‌های روانشناسی را در دانشگاه هاروارد تأسیس کرد (۱۸۷۵). بخش مهمی از عقاید فلسفی خود را در کتاب عملگرایی، نامی تازه برای برخی از راه‌های قدیمی تفکر[۷] (۱۹۰۷) بیان کرده است. این کتاب تلاشی برای توصیف واقعیت برحسب پیامدهای رضایت‌بخش آن است، و متأثر از عقاید چارلز ساندرز پرس[۸]، فیلسوف امریکایی، دربارۀ عملگرایی است. جیمز در مقالاتی در مورد تجربه‌گرایی بنیادی[۹] (۱۹۱۲) این نکته را مطرح کرد که با تجربۀ خالص می‌توانیم به واقعیت نهایی دست یابیم و آن را این‌گونه تعریف کرد: سیلان بی‌واسطۀ حیات که غذای فکری بعدی ما را فراهم می‌آورد. اراده به معتقد بودن (۱۸۹۷) از دیگر آثار اوست.