پترارک

پِتْرارْک (۱۳۰۴ـ۱۳۷۴م)(Petrarch)

(نام اصلی: فرانچسکو پترارکا) شاعر ایتالیایی، انسان‌گرا، و پیشوای تجدید حیات دانش کلاسیک. نغمه‌ها (نیز مشهور به اشعار غنایی پراکنده) حاوی آوازهای عاشقانه، ترانه‌ها، و غزل‌های او در ستایش از عشق آرمانی‌اش به لورا است که نخستین‌بار در ۱۳۲۷ ملاقاتش کرد. لورا متأهل بود و عشق پترارک را نپذیرفت. با این حال، عشق لورا سرچشمۀ آفرینش بزرگ‌ترین سروده‌های ادبی ایتالیا شد. این آثار، اشعار غنایی رنسانس را شکل دادند و تأثیر عمیقی در اشعار عاشقانۀ فرانسوی و انگلیسی گذاشتند. پترارک مبتکر قالب غزل نیست، اما از نخستین سرایندگان زیباترین غزل‌‌هاست و شاعران پس از او «غزل‌های پترارکی» را به‌منزلۀ الگویی آرمانی تحسین می‌کردند. دل‌مشغولی پترارک تجدید حیات شکوه روم و اعتبار و عظمت رومی‌ها در امور جهانی بود و حاکمان عصر خود را واداشت تا از قهرمانان روم باستان پیروی کنند. خواستار آن بود که دربار نظام پاپی از آوینیون به روم بازگردانده شود. پترارک که از معتقدان پرشور عظمت ادبیات باستان در احیای تقوا، فرهنگ، و نظام اجتماعی کهن در عصری خفت‌بار بود، الهام‌بخش تمایل و دلبستگی جدیدی به‌ مطالعۀ آثار کلاسیک در ایتالیا و اروپا شد و بیش از هر کس دیگری دانشمندان جوان را به بررسی دانش کهن هدایت می‌کرد. از دوستان بوکاتچو بود و از تلاش‌های کولادی ریئنتسی، اصلاح‌طلب سیاسی، در برقراری جمهوری سبک رومی در ۱۳۴۷ پشتیبانی کرد. از اشعار ایتالیایی پترارک پیروزی‌ها (نمونه‌هایی تمثیلی از پیروزی‌های عشق، بی‌پیرایگی، مرگ، شهرت، زمان، و ابدیت) است. اشعار لاتینی او نیز عبارت‌اند از شعر حماسی افریقا، مردان نامدار، سرودهای شبانی، داروهای هر سرنوشت، تقوای زندگی مذهبی و زندگی در انزوا. اسرار من زندگی‌نامه‌ای معنوی در قالب گفت‌وگو میان شاعر و اوگوستین قدیس است. پترارک در آرتسو زاده شد و در ۱۳۱۲ همراه پدر و مادرش به آوینیون رفت. در مون پلیه حقوق خواند، و سپس در دانشگاه بولونیا تحصیلاتش را ادامه داد، اما این رشته را با ذوق شاعرانه و تحسین پرشورش از ادبیات کلاسیک، با داشتن الگوهایی همچون سیسرون و ویرژیل، ناسازگار یافت. در ۱۳۲۶ به آوینیون بازگشت و برگزاری آیین تقدیس کشیشان را اختیار کرد، اما علایق و شیوۀ زندگی‌اش همچنان غیردینی بود. پترارک از ۱۳۳۳ سفرهای بسیار کرد، اما از ۱۳۳۷ به بعد مدت‌های طولانی در وکلوز، نزدیک آوینیون، در انزوا مشتاقانه به‌ مطالعه پرداخت. در همین‌جا بود که طرح منظومۀ افریقا، سروده‌شده به لاتینی، دربارۀ اسکیپیو آفریکانوس مایور را در سر پروراند. در ۱۳۴۱ ملک‌الشعرای روم شد. سال‌های باقی عمر را در میلان، ونیز، و سرانجام آرکوآ، نزدیک پادوا، گذرانید. موقوفات بسیاری داشت که از درآمد آن‌ها استفاده می‌کرد. نامه‌نگار پاپ‌ها و شاهان و نیز سرحلقۀ محفل دانشمندان سراسر اروپا بود.