کروکودیل
کِروکودیل (crocodile)
خزنده‌ای بزرگ، دارای پوست فلس‌دار، بدنی کشیده و کم‌ارتفاع، و پاهایی کوتاه. این جانور شبیه سیگار برگ است. طول کروکودیل‌ها ممکن است به هفت متر برسد. این جانوران دمی بلند و قوی دارند که هنگام شنا آن‌ها را به جلو می‌راند. در نزدیکی مرداب‌ها، دریاچه‌ها و رودخانه‌های آسیا، افریقا، استرالیا و امریکای مرکزی یافت می‌شوند. اغلب اوقات شبیه تنه‌های درختان شناور در آب دیده می‌شوند و فقط سوراخ‌های دماغ، چشم‌ها، و گوش‌هایشان بالای سطح آب قرار می‌گیرد. این جانوران شکارچیانی بی‌رحم و بیشتر شب‌فعال‌اند. کروکودیل‌های جوان از کرم‌ها و حشرات تغذیه، اما رفته‌رفته قورباغه‌ها و ماهی‌های کوچک را به رژیم غذایی‌شان اضافه می‌کنند. کروکودیل‌های بالغ به جانورانی بزرگ، به اندازۀ آهو، و گاهی حتی به انسان حمله می‌کنند. این جانوران حدود ۱۰۰ سال عمر می‌کنند و با تمساح[۱]ها و سوسمارهای امریکایی[۲] خویشاوندند.
رفتار. در برخی گونه‌ها، ماده‌ها در چاله‌ها یا آشیانۀ ساخته‌شده از تودۀ گیاهان بیش از ۱۰۰ تخم سخت‌پوسته می‌گذارند و از آن‌ها تا هنگام تفریغ نگهداری می‌کنند. پس از آن، بچه‌ها را در دهان می‌گیرند و به‌طرف آب حمل می‌کنند. کروکودیل‌ها در زیر آفتاب با بازکردن کامل دهان، خود را خنک می‌کنند، این کار پرندگان رفتگر را قادر می‌سازد دهان آن‌ها را تمیز کنند. کروکودیل‌ها می‌توانند مدت طولانی زیر آب باقی بمانند امّا برای تنفس مجبورند به سطح آب بیایند. آن‌ها می‌توانند سوراخ‌های دماغ خود را زیر آب ببندند. این جانوران برای تنظیم شناوری در آب از سنگ استفاده می‌کنند. سنگ به هضم غذا در معده آن‌ها نیز کمک می‌کند. کروکودیل‌ها تقریباً ۲۰۰میلیون سال بدون تغییر مانده‌اند.
انواع کروکودیل. پانزده گونه از کروکودیل‌ها در نواحی استوایی، افریقا، آسیا، استرالیا و امریکای مرکزی یافت می‌شود که همگی در معرض انقراض‌اند. بزرگ‌ترین آن‌ها کروکودیل آب‌شور Crocodylus porosus است که حدود هفت متر یا بیشتر رشد می‌کند و در هند شرقی، استرالیا و غرب اقیانوس آرام، در آب‌های شیرین و شور یافت می‌شود. کروکودیل نیل[۳] Crocodylus niloticus در افریقا یافت می‌شود و طولش به شش متر می‌رسد. کروکودیل امریکایی[۴] Crocodylus acutw، طولی حدود ۴.۶ متر دارد و از جنوب فلوریدا تا اکوادور[۵] یافت می‌شود. گاویال[۶] یا گاریال[۷] Gavialis gangeticus گاهی در خانواده‌ای به‌همین نام قرار داده می‌شود. این جانور گونه‌ای هندی است که حدود ۶.۵ متر یا بیشتر رشد می‌کند، دارای پوزه‌ای باریک و بسیار بلند است که برای صید و خوردن ماهی اختصاصی شده است. کروکودیل کوبایی[۸] Crocodylus rhombifer دارای پوزه‌ای کوتاه است، حدود ۳.۵ متر رشد می‌کند و در تالاب‌های آب شیرین کوبا زندگی می‌کند. کروکودیل مورِلِت[۹] Crocodylus moreletti در امریکای مرکزی یافت می‌شود و آن را بسیار شکار می‌کنند. طولش به ۳.۵ متر می‌رسد. کروکودیل جانستون[۱۰] Crocodylus johnsoni کروکودیلی استرالیایی است و بیشتر از ماهی تغذیه می‌کند. طول این جانور به سه متر می‌رسد. کروکودیل سیامی[۱۱] Crocodylus siamensis احتمالاً فقط در اسارت یافت می‌شود و ممکن است تا چهار متر رشد کند. کروکودیل فیلیپینی[۱۲] Corocodylus mindorensis در مجمع‌الجزایر فیلیپین یافت می‌شود و طولش حدوداً به سه متر می‌رسد. موگر[۱۳] Crocodylus palustris کروکودیلی هندی و شبیه کروکودیل فیل، اما کوچک‌تر است و طولش به چهار متر می‌رسد. کروکودیل اُرینوکو[۱۴] Crocodylus intermedius حدود شش متر رشد می‌کند. گاریال کاذب[۱۵] Tomistoma schlegelli در رودخانه‌های هند و هندوچین[۱۶] یافت می‌شود و حدود چهار متر رشد می‌کند. کروکودیل پوزه باریک افریقایی[۱۷] Corocodylus cotaphractus تا چهار متر رشد می‌کند و در افریقای غربی و مرکزی یافت می‌شود. کروکودیل کوتوله[۱۸] Osteolaemus tetraspis فقط به طول دو متر می‌رسد و در جنگل‌های استوایی افریقای غربی و مرکزی یافت می‌شود. کروکودیل گینۀ‌نو[۱۹] Crocodylus novaguineae هفت متر طول دارد.
تفاوت‌های کروکودیل‌ها و تمساحها. کروکودیل‌ها پوزه‌ای باریک‌تر و نوک تیز‌تر دارند و دندان چهارم فک پایین آن‌ها، حتی در حالت بسته‌بودن دهان، قابل رویت است. همچنین، کروکودیل‌ها نسبتاً بزرگ‌ترند. کروکودیل‌ها در شاخۀ طناب‌داران[۲۰]، زیر‌شاخۀ مهره‌داران[۲۱]، ردۀ خزندگان[۲۲]، زیرردۀ آرکوزوریا[۲۳]، راستۀ کروکودیل‌ها[۲۴] قرار دارند. در خانوادۀ کروکودیل‌ها سیزده گونه، ازجمله کروکودیل نیل Crocodylus niloticus و کروکودیل آب‌شور Crocodylus porosus وجود دارد.
کروکودیل‌های سنگواره. بازمانده‌های سنگوارۀ نوعی کروکودیل گیاه‌خوار منقرض‌شده، در ۱۹۹۵ نزدیک رود جانگ جیانگ[۲۵] در استان هوبی[۲۶]چین کشف شد. این‌گونه، که کاشفینش آن را Chimaerasuchus paradoxus نامیدند، حدود ۱۲۰میلیون سال پیش زندگی و دندان‌هایش برای ساییدن مواد گیاهی مسطح شده بود. در سال۲۰۰۰، فسیل کروکودیلی در ماداگاسکار[۲۷] یافت شد. مشخص شد که این گونه ۷۰میلیون سال پیش زندگی می‌کرده و ۱.۲ متر طول داشته است. گمان می‌رود که این جانور در حفرات کنده‌شده در خاک زندگی، و از گیاهان تغذیه می‌کرده است. در ایران، فقط یک گونه کروکودیل، کروکودیل تالابی یا تمساح تالابیCrocodylos palustris، در آب‌های بلوچستان زندگی می‌کند که وضعیتی آسیب‌پذیر دارد.
- ↑ alligator
- ↑ Cayman
- ↑ Nile crocodile
- ↑ American crocodile
- ↑ Ecuador
- ↑ Gavial
- ↑ Gharial
- ↑ cuban crocodile
- ↑ Morelet’s crocodile
- ↑ Johnston’s crocodile
- ↑ Siamese crocodile
- ↑ Philippine crocodile
- ↑ Mugger
- ↑ Orinoco crocodile
- ↑ False gharial
- ↑ Indochina
- ↑ African slender-snouted crocodile
- ↑ Dwarf crocodile
- ↑ New Guinea crocodile
- ↑ chordata
- ↑ vertebrata
- ↑ Reptilia
- ↑ Archosauria
- ↑ crocodilia
- ↑ Chang Jiang River
- ↑ Hubei province
- ↑ Madagascar