کفتار
کَفتار (hyena)
هر کدام از سه گونه پستاندار گوشت‌خوار شبیه سگ، در افریقا و آسیا. کفتارها دارای فک‌هایی بسیار قوی‌اند. این جانوران مردارخوارند و از بقایای جانورانی تغذیه می‌کنند که شکارچیانی، ازقبیل شیرها، آن‌ها را کشته‌اند. با این همه خود نیز به طعمه‌های زنده حمله می‌کنند و آن‌ها را می‌کشد. جنس‌های Hyaena و Crocuta، در خانواده هیانیدا[۱]، راسته کارنیورا[۲] قرار دارند. گونه‌های این جانور عبارت‌اند از کفتار راه‌راه[۳] (Hyaena hyaena)، که از آسیای صغیر تا هندوستان یافت میشود؛ کفتار قهوه‌ای[۴] (Hyaena brunnea)، که در افریقای جنوبی یافت میشود؛ و کفتار خالدار یا خندان[۵] (Crocuta crocuta) که در جنوب صحرا[۶] فراوان است. گرگ هارون[۷] نیز متعلق به خانواده کفتارهاست. کفتارهای خالدار در گروه‌هایی به رهبری ماده‌ها زندگی می‌کنند. نرها تا زمان بلوغ با گروه باقی می‌مانند، سپس از گله جدا می‌شوند و به گروه‌های دیگر می‌پیوندد. ماده‌ها معمولاً دَه درصد بزرگ‌تر از نرهایند و بر آن‌ها غلبه دارند. هرگاه بچه‌های یک زایش، بیش از یک جانور ماده داشته باشد، معمولاً تا حدّ مرگ با هم می‌جنگند. کلیتوریس ماده‌ها معمولاً بزرگ و شبیه آلت تناسلی نر است. ماده‌ها همچنین دارای یک لایۀ چربی‌دار، شبیه کیسۀ بیضه‌اند. بنابراین به‌نظر می‌رسد که ماده‌ها دارای اندام تناسلی نرند و بسیاری از خصوصیات رفتاری نرها را نیز بروز می‌دهند. کلیتوریسی شبیه آلت تناسلی نر باعث دشواری وضع حمل میشود. ۱۸درصد اولین وضع حمل‌ها به مرگ نوزادان می‌انجامد و ۶۰ درصد از اولین بچه‌ها در مجرای تولد خفه می‌شوند. از خانوادۀ کفتار در ایران فقط گونۀ Hyaena hyaena، با نام کفتار، یافت میشود. این جاندار از خراسان تا جنوب ایران پراکنش دارد. در سال‌های اخیر از جمعیت آن شدیداً کاسته شده است. کفتار در بیشتر مواقع لاشه‌خوار است و به‌سبب حفظ بهداشت محیط زیست نقش مهمی دارد. کفتار در بین همۀ جانوران روی زمین نیرومندترین دندان‌ها را دارد.