کلویید
کُلوئید (colloid)
ماده‌ای مرکب از ذرات بسیار ریز ماده‌ای، با نام فاز پاشیده[۱]، در ماده‌ای دیگر، با نام فاز پیوسته[۲]، با توزیع یکنواخت و پایدار. اندازۀ ذرات پاشیده یک تا ۱۰۰۰ نانومتر و کوچک‌تر از ذرات تعلیقی[۳]، اما بزرگ‌تر از مولکول‌های محلول حقیقی است. کلوئیدهای شامل گاز عبارت‌اند از افشانه‌ها که پاشیدگی ذرات مایع یا جامد در گازند، مانند مِه یا دود؛ و کف[۴]ها که پاشیدگی گازها در مایعات‌‌اند. کلوئیدهای شامل مایعات عبارت‌اند از امولسیون[۵]ها که در آن‌ها هر دو فاز پاشیده و پیوسته مایعاند، و سُل[۶]ها که ذرات جامد پاشیده‌شده در مایعاند. سُل‌هایی که در آن‌ها هر دو فاز در ایجاد شبکۀ مولکولی سه‌بعدی سهم دارند، به ژله شبیه‌اند و ژِل[۷] نام دارند. نمونه‌هایی از این نوع سُل عبارت‌اند از: ژلاتین، «محلول» نشاسته، و سیلیکاژل[۸]. فولاد نوعی کلوئید جامد است. شیر امولسیون طبیعی چربی مایع در مایعی آبکی است. امولسیون‌های مصنوعی[۹]، مانند بعضی از رنگ‌ها و لوسیون‌های آرایشی، دارای عوامل امولسیون‌ساز[۱۰] شیمیایی‌‌اند تا حالت کلوئیدی تثبیت، و مانع جداشدن دو فاز ازهم شود. تامس گراهام[۱۱]، شیمی‌دان انگلیسی، برای اولین‌بار کلوئیدها را به‌دقت بررسی کرد و آن‌ها را موادی تعریف کرد که از غشای نیم‌تراوا[۱۲] نمی‌گذرند، در حالی که شبه‌بلور[۱۳]ها، محلول نمک معدنی[۱۴] از این غشاها می‌گذرند.