گایا، فرضیه
گایا، فرضیۀ (Gaia hypothesis)
برپایۀ این فرضیه سامانه‌‌های زنده و غیرزندۀ کرۀ زمین کلّی جدایی‌ناپذیر را تشکیل می‌دهند که خود موجودات زنده آن را برای حیات تنظیم و سازگار نگه می‌دارند. به این ترتیب، این سیّاره به‌مثابۀ یک تک موجود زنده، یا یک یاختۀ غول‌پیکر، عمل می‌کند. این فرضیه را جیمز لاولاک[۱]، دانشمند بریتانیایی، بسط داد و در ۱۹۶۸ برای نخستین‌بار منتشر کرد. سال‌ها بعد بود که، بنابر پیشنهاد نویسنده‌ای به‌نام ویلیام گولدینگ[۲]، این فرضیه را «گایا» نام نهادند.