گرفت
گِرِفْت (eclipse)
گذر یک جسم اخترشناختی از میان سایۀ جسمی دیگر. این اصطلاح معمولاً برای گرفت‌های خورشید[۱] و ماه[۲] یا کسوف و خسوف به‌کار می‌رود. خورشیدگرفتگی یا گرفت خورشیدی، که فقط هنگام ماه نو[۳] اتفاق می‌افتد، زمانی رخ می‌دهد که ماه بین زمین و خورشید قرار بگیرد. ماه جلوی پرتوهای خورشیدی را می‌گیرد و سایه‌ای بر روی سطح زمین می‌اندازد. ماه‌گرفتگی یا گرفت ماه[۴]، که فقط هنگام ماه بَدر[۵] اتفاق می‌افتد، زمانی روی می‌دهد که زمین بین ماه و خورشید قرار بگیرد. در این حالت زمین جلوی پرتوهای خورشید را می‌گیرد و بر ماه سایه می‌اندازد. هنگام گرفت کامل خورشید (کسوف کلی)[۶] می‌توان خرمن خورشید[۷] را دید. به‌نظر می‌رسد که ماه کاملاً قرص خورشید را پوشانده و روز تقریباً به شب تبدیل شده است. این تاریکی سایه[۸] نامیده می‌شود. گرفت کامل خورشید تا ۷.۵ دقیقه هم دوام دارد. هرساله ۲ تا ۵ گرفت خورشیدی رخ می‌دهد، اما هریک فقط در نواحی خاصی دیده می‌شود. طی بعضی از گرفت‌ها، آفتاب از اطراف لبۀ ماه به زمین می‌رسد. این وضعیت نیم‌سایه[۹] نام دارد. گرفت‌های ماه نیز ممکن است جزئی یا کامل باشند. گرفت کامل ماه تا ۱۰۰ دقیقه دوام دارد و حداکثر سه‌بار در سال اتفاق می‌افتد. اصطلاح گرفت را دربارۀ سایر اجسام، ازجمله برای گرفت قمرهای مشتری[۱۰] با مشتری نیز به‌کار می‌برند. گرفت یک ستاره با یکی از اجسام منظومۀ خورشیدی[۱۱] به استتار یا اختفا[۱۲] معروف است.