لامبرت، یوهان (۱۷۲۸ـ۱۷۷۷)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
(تغییرمسیر از یوهان لامبرت)

لامْبِرْت، یوهان (۱۷۲۸ـ۱۷۷۷)(Lambert, Johann)

لامْبِرْت، يوهان

فیزیک‌دان، ریاضی‌دان، و اخترشناس آلمانی. خودآموخته بود و پیش از آن‌که در ۱۷۶۵، با حمایت فردریک کبیر[۱] در برلین مستقر شود، بسیار در اروپا سفر کرد. او به پیشرفت بسیاری از رشته‌های علمی کمک کرد و برای اولین‌بار این نظر را عرضه کرد که فراتر از کهکشان‌ ما ممکن است کهکشان‌های دیگری موجود باشند. همچنین، برای نخستین‌بار روش دقیقی برای اندازه‌گیری شدت نور ‌یافت. او را بنیان‌گذار اندازه‌گیری‌های تَف‌سنجی[۲] و نَم‌سنجی[۳] می‌دانند. یکای اندازه‌گیری درخشندگی[۴] را به افتخار او لامبرت[۵] نامیده‌اند که معادل ۱۰۴ لوکس است. لامبرت در مولهاوزن[۶] واقع در آلزاس[۷]، مولوز[۸] فعلی در فرانسه، زاده شد. پدرش خیاط بود. از ۱۵سالگی کارمند کارخانۀ ذوب آهن بود و سپس منشی سردبیر روزنامۀ باسلر لایتونگ[۹] شد. در این ایام، به‌صورت خودآموز به تحصیل پرداخت. ده سال نیز معلم خصوصی خانوادۀ اشراف‌زاده‌ای سوئیسی بود و در آن‌جا به کتابخانۀ بزرگی دسترسی پیدا کرد. اولین اثر عمده‌اش با عنوان فتومتریا[۱۰] در ۱۷۶۰ منتشر شد. در زمینۀ ریاضیات، برای نخستین‌بار ثابت کرد π و e اعدادی گُنگ‌اند (۱۷۶۱). در زمینۀ هندسۀ نااقلیدسی[۱۱] هم پژوهش‌های چشمگیری داشت.

 


  1. Frederick the Great
  2. pyrometry
  3. hygrometry
  4. illumination
  5. lambert
  6. Mülhausen
  7. Alsace
  8. Mulhouse
  9. Basler Leitung
  10. Photometria
  11. non-Euclidean geometry