نمایش مبدأ برای اتابکان آذربایجان (حک: ۵۳۱-۶۲۲ق)


اَتابکانِ آذربایجان (حک: ۵۳۱-۶۲۲ق)<br>
<p>عنوان سلسله‌ای از امیران ترک‌نژاد آذربایجان، مشهور به [[ایلدگزیان]]. آنان در اواخر حکومت سلاجقه، چندی به'''‌'''طور مستقل بر اران و بخش‌هایی از آذربایجان فرمانروایی کردند. مؤسس این سلسله [[ایلدگز، شمس الدین|شمس‌الدین ایلدگز]] از غلامان قبچاقی بود که در دستگاه سلطان [[مسعود سلجوقی]] اعتباری حاصل کرد و توانست در حکومت آذربایجان شریک شود. او پس از ازدواج با همسر بیوه سلطان طغرل دوم، اتابک پسرش ارسلان‌شاه شد و نقش مؤثری در برقراری سلطنت او داشت. جانشینان شمس‌الدین عبارت‌اند از نصرت‌الدین محمد جهان‌پهلوان؛ [[مظفرالدین قزل ارسلان عثمان|مظفرالدین قزل ارسلان]]؛ [[نصرت الدین ابوبکر|نصرت‌الدین ابوبکر]]؛ مظفرالدین ازبک؛ قزل ارسلان بن ازبک (معروف به اتابک خاموش). اتابکان آذربایجان به شعر و ادب اظهار علاقه می‌کردند و شعرایی مانند [[نظامی گنجوی، ابومحمد الیاس (گنجه ح ۵۳۵ـ۶۱۴ق)|نظامی گنجوی]]، [[فارابی، ابونصر محمد (فاراب ۲۵۷ـ دمشق ۳۳۸ق)|محمد فارابی]] و افضل‌الدین خاقانی قصایدی در مدح ایشان گفته‌اند. آن‌ها در آبادانی قلمرو خود نیز کوشیدند. به فرمان ایلدگز و همسرش مدارسی در همدان ساخته شد، همچنین بناهای باشکوهی از این خاندان در [[نخجوان]] که مقرّ اصلی آنان بوده، بر جای مانده است. حکومت اتابکان آذربایجان به دست جلال‌الدین مِنکُبِرنی منقرض شد.</p>
<br><!--11095500-->
[[رده:تاریخ ایران]]
[[رده:ایران از حکومت غزنویان تا حمله مغول]]