نمایش مبدأ برای یحیی بن هبیره (قرن ۶ ق)


یَحیَی بْنِ هُبَیره (قرن ۶‌ق)<br>
عون‌الدین ابوالمظفر ملقب به سلطان‌العراق و ملک‌الجیوش، متولد روستای دور الوزیر از توابع ناحیه دُجیل عراق، دانشمند و دولتمرد عرب. در جوانی به بغداد رفت و نزد ابوبکر دینوری فقه حنبلی و نزد جوالیقی ادب آموخت. در وعظ شاگرد محمد بن یحیی زبیدی بود. در خلافت مقتضی عباسی، نخست بازرس خزانه‌داری شد؛ سپس سرپرست دیوان زمین‌های خالصه گردید و سرانجام در ۵۴۴ق به وزارت خلیفه مقتضی‌لامرالله (حک: ۵۳۰ـ۵۵۵ق) رسید. وی فرماندهی توانا و سیاستمداری زیرک بود. سیاست مالی او در تقویم و قیمت‌گذاری دوبارۀ خراج اراضی، آن دسته از شیعیانی را که مشاهد و اماکن مقدس آن‌ها در مرکز عراق بود، از وی بیزار کرد. در ۵۴۹ق به جنگ امیرمسعود بلالی، حاکم تکریت و حامی ابوالمظفر رکن‌الدین ارسلان‌شاه، رفت و در ۵۵۱ق بغداد را از سقوط حتمی به‌دست غیاث‌الدین محمد بن محمود سلجوقی رهایی بخشید. وی پس از مقتضی، وزارت مستنجد، خلیفۀ عباسی را یافت. ابن هبیره حنبلی‌مذهب بود و در سراسر زندگیش در زمینۀ فرهنگ و سیاست به یک اندازه تلاش می‌ورزید. سرانجام وی را با همکاری پزشک ویژه‌اش ابن رشاده طبیب، مسموم کردند و کشتند. از آثارش:'' الافصاح عن معانی الصحاح'' که شرحی چندجلدی دربارۀ ''صحیح بخاری'' و'' صحیح مسلم'' است؛ ''المقتصد''، در نحو؛ ''تلخیص اصلاح المنطق'' نوشته ابن'' سکیت''؛ ''العبادات‌'' که بر پایۀ باورهای حنبلیان نوشته شده است؛'' ارجوزة فی المقصور و الممدود''؛ ''ارجوزة فی علم‌الخط''؛'' الایضاح و التبیین فی اختلاف‌الائمة المجتهدین''. ابن جوزی معاصر ابن هبیره کتاب ''المقتبس من الفوائد العیونیه'' را بر پایۀ سخنان او نوشت و ''محض‌المحض'' را که گلچینی از نکات اساسی ''الافصاح'' است تدوین کرد.
<br><!--42022300-->
[[رده:دین اسلام]]
[[رده:فقه و اصول و احکام]]