نمایش مبدأ برای قایم مقام، میرزا ابوالقاسم (اراک ۱۱۹۳ـ تهران ۱۲۵۱ق)


قائم‌مقام، میرزا ابوالقاسم (اراک ۱۱۹۳ـ تهران ۱۲۵۱ق)<br>
[[پرونده: 34024600.jpg | بندانگشتی|قائم‌مقام، ميرزا ابوالقاسم]]
{{جعبه زندگینامه
|عنوان = میرزا ابوالقاسم قائم‌مقام
|نام =
|نام دیگر=
|نام اصلی=
|نام مستعار=
|لقب=قائم‌مقام
|زادروز=اراک ۱۱۹۳ق 
|تاریخ مرگ= تهران ۱۲۵۱ق
|دوره زندگی=
|ملیت=ایرانی
|محل زندگی=
|تحصیلات و محل تحصیل=
| شغل و تخصص اصلی =ادیب و دولتمرد
|شغل و تخصص های دیگر=
|سبک =
|مکتب =
|سمت =صدراعظم محمدشاه قاجار
|جوایز و افتخارات =
|آثار  =منشآت قائم‌مقام
|خویشاوندان سرشناس =
|گروه مقاله =ادبیات فارسی، تاریخ ایران
|دوره =
|فعالیت‌های مهم =
|رشته =
|پست تخصصی =
|باشگاه =
}}از ادیبان و سیاستمداران اوایل دورۀ‌ [[قاجاریه، سلسله|قاجاریه]] و صدراعظم [[محمدشاه قاجار (تبریز ۱۲۲۲ـ تهران ۱۲۶۴ق)|محمدشاه قاجار]]. پسر [[قایم مقام، میرزا عیسی ( ـ۱۲۳۷ق)|میرزا عیسی، قائم‌مقام]] (اَول) بود و مقارن مرگ پدر، در ۱۲۳۶ق عهده‌دار وزارت عباس میرزا (نایب‌السلطنه) شد و در ۱۲۳۸ق لقب «قائم‌مقام» گرفت. بعد از مدتی، از تبریز به تهران سفر کرد، اما [[فتحعلی شاه قاجار (۱۱۸۵ـ اصفهان ۱۲۵۰ق)|فتحعلی‌شاه]] وی را به پیشکاری یکی از فرزندانش در همدان منصوب کرد. سفر قائم‌مقام، مقارن با شروع دورۀ دوم جنگ‌های ایران و روس و اعلام جهاد سیدمحمد مجاهد علیه روس‌ها بود. از این‌رو مخالفانش، او را به خاطر مخالفت با شروع جنگ، به دوستی با روسیه متهم کردند و به مشهد تبعید و اموالش غارت شد. اما با وخامت اوضاع تبریز، او را به آذربایجان برگرداندند. قائم‌مقام در ۱۲۴۶ق، شورش یزد را سرکوب کرد و به انتظام امور خراسان پرداخت و در جنگ هرات با عباس میرزا و محمد میرزا شرکت داشت. عباس میرزا هنگام مرگ فرزندش، محمد میرزا، را به قائم‌مقام سپرد. پس از مرگ فتحعلی‌شاه، [[محمدشاه قاجار (تبریز ۱۲۲۲ـ تهران ۱۲۶۴ق)|محمدشاه]] قائم‌مقام را به صدارت برگزید. او در ۱۲۵۰ق با محمدشاه از تبریز عازم تهران شد و به سامان‌دهی اوضاع کشور پرداخت. قائم‌مقام با وجود ضعف قوای نظامی، کمبود بودجه خزانه دولتی، بی‌ثباتی و مداخلۀ روس و انگلیس در ایران، توانست شورش‌ها را سرکوب و عده‌ای از مدعیان سلطنت شاه را مجازات کند. اما سرانجام محمدشاه براثر بدگویی و کارشکنی مخالفان قائم‌مقام، او را عزل کرد و سپس به قتل رساند. پیکر او را در حرم حضرت عبدالعظیم در کنار مزار [[رازی، ابوالفتوح|شیخ ابوالفتوح رازی]] به خاک سپردند. وی نثری زیبا و دلنشین داشت. آثار نوشتاری او به نام ''[[منشآت قایم مقام فراهانی|منشآت قائم‌مقام]]'' که به پیروی از [[سعدی، مصلح الدین (شیراز ح ۶۰۶ـ ح ۶۹۱ق)|سعدی]] نوشته شده، به چاپ رسیده است (تهران، ۱۳۳۷ش).
<br><!--34024600-->
[[رده:ادبیات فارسی]]
[[رده:ادبیات قدیم – اشخاص]]
[[رده:تاریخ ایران]]
[[رده:دورۀ قاجار]]