نمایش مبدأ برای هدایت، مهدی قلی خان (تهران ۱۲۴۳ـ۱۳۳۴ش)


هِدایت، مهدی‌قلی‌خان (تهران ۱۲۴۳ـ۱۳۳۴ش)<br>
[[پرونده: 41056300.jpg | بندانگشتی|هِدايت، مهدي‌قلي‌خان]]دولتمرد ایرانیِ ‌دوران [[قاجاریه، سلسله|قاجار]] و نخست‌وزیر دورۀ [[پهلوی، سلسله (۱۳۰۴ـ۱۳۵۷ش)|پهلوی‌]]، ملقب‌ به‌ مخبرالسلطنه،‌ فرزند [[مخبرالدوله، علی قلی خان (شیراز ۱۲۴۵ـ۱۳۱۵ق)|علی‌قلی‌ خان‌ مخبرالدوله]].‌ پس‌ از پایان‌ تحصیلات‌ مقدماتی،‌ برای‌ ادامۀ‌ تحصیل‌ به‌ آلمان‌ رفت‌. بعد از بازگشت‌ به‌ ایران‌ در [[دارالفنون|دارالفنون‌]]، معلم‌ زبان‌ آلمانی‌ و سپس‌ مترجم‌ [[ناصرالدین شاه قاجار|ناصرالدین‌‌شاه‌]] شد و منصب‌ سرتیپی‌ گرفت‌. در ۱۳۱۵ق [[مظفر الدین شاه قاجار|مظفرالدین‌‌شاه‌]] به‌ وی‌ لقب‌ مخبرالسلطنه‌ داد و او را به‌ ریاست‌ گمرکات‌ و پستخانۀ‌ آذربایجان‌ منصوب‌ کرد. در دوران‌ [[مشروطیت، انقلاب|انقلاب‌ مشروطیت‌]] از طرفداران‌ نظام‌ [[مشروطه|مشروطه‌]] بود و در اولین‌ کابینۀ‌ مشروطیت‌ وزیر علوم‌ شد. در کابینه‌های‌ ناصرالملک‌ و حسین‌قلی‌ خان‌ نظام‌‌السلطنه‌ بر این مقام باقی بود و تا [[کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹|کودتای‌ ۳ اسفند ۱۲۹۹ش‌]] سه‌‌بار به‌ والیگری‌ آذربایجان‌ منصوب‌ شد و قیام [[خیابانی، محمد (خامنه ۱۲۵۸ـ تبریز ۱۲۹۹ش)|شیخ‌ محمد خیابانی‌]] را سرکوب کرد (۱۳۳۸ق). در دورۀ‌ چهارم‌ مجلس‌ شورای‌ ملی‌ نمایندۀ‌ مردم‌ تهران‌ بود. هدایت‌ در کابینه‌های‌ مستوفی‌‌الممالک‌ وزیر فواید عامه‌ و تجارت‌ شد (۱۳۰۱، ۱۳۰۵، ۱۳۰۶). پس‌ از آن‌ به‌ ریاست‌ دیوان‌ عالی‌ کشور منصوب‌ گردید و سپس‌ در خرداد ۱۳۰۶ به‌ نخست‌وزیری‌ رسید و تا شهریور ۱۳۱۲ در آن‌ پست‌ باقی‌ بود. مخبرالسلطنه‌، علاوه‌ بر زبان‌ و ادبیات‌ فارسی،‌ به‌ زبان‌های‌ عربی‌، آلمانی‌ و فرانسوی‌ مسلط‌ بود‌. آثار اوعبارت‌اند از ''خاطرات‌ و خطرات‌''؛ ''گزارش‌ ایران''‌؛'' سفرنامۀ‌ مکه''‌؛ ''فوائدالترجمان‌''؛ ''تحفة‌الافاق''؛ ''تحقیقی‌ در سلسلۀ‌ کیان‌''؛ ''تحفةالادیب‌ و تحفةالافلاک‌''.
<br><!--41056300-->
[[رده:تاریخ ایران]]
[[رده:دورۀ پهلوی]]
[[رده:تاریخ ایران]]
[[رده:دورۀ قاجار]]