نمایش مبدأ برای کاخ نیاوران

[[پرونده:42382052.jpg|بندانگشتی|کاخ احمدشاهی - یکی از قدیمی‌ترین بناهای مجموعه نیاوران، ساخته شده اواخر سلطنت احمدشاه قاجار یعنی از سال 1297ش]]
[[پرونده:42382052-1.jpg|بندانگشتی|کاخ صاحبقرانیه - در سال ۱۲۲۹ خورشیدی به دستور ناصرالدین‌شاه قاجار، پس از پایان حکومت قاجاریان و براندازی آن توسط رضاشاه، این مکان به‌عنوان دفتر کار محمدرضاشاه پهلوی مورد استفاده قرار گرفت.]]
کاخ نیاوران

مجموعۀ بناهای سلطنتی دورۀ [[قاجاریه، سلسله|قاجار]] در [[تهران، شهر|تهران]]. اساس آن در دورۀ [[فتحعلی شاه قاجار (۱۱۸۵ـ اصفهان ۱۲۵۰ق)|فتحعلی‌شاه قاجار]] با احداث عمارت جهان‌نما در قریۀ نیاوران گذاشته شد. در 1267ق و ابتدای دورۀ [[ناصرالدین شاه قاجار|ناصرالدین‌شاه]]، کاخ جدیدی با معماری ایرانی‌ـ‌اروپایی به‌جای آن بنا شد که از شمال و جنوب به [[البرز|کوه البرز]] و جلگۀ تهران، مشرف بود و به این سبب کاخ جهان‌نما خوانده شد. تالار آینه، حوض‌خانه و کرسی‌خانه آن بسیار زیبا و مجلل بود. همچنین دو باغ و بنا برای [[انیس الدوله|انیس‌الدوله]] و [[امین اقدس]]، 40 ساختمان سه اتاقه برای اندرونی، چند بنا برای ادارات دربار، و راسته بازاری با چند مغازه که بعدها تکیه‌ای نیز به آن‌ها افزون شد، در قریه نیاوران احداث شد. درِ ورودی باغ در غرب آن بود و در ورودیِ کاخ جهان‌نما، مجسمه‌ای از یک خواجۀ سیاه‌پوست قرار داشت. در 1274ق، اولین دستگاه تلگراف میان این کاخ و [[کاخ گلستان]] ارتباط برقرار کرد. در سی‌امین سال سلطنت ناصرالدین شاه، به‌سبب لقب او صاحبقران، کاخ جهان‌نما، [[کاخ صاحبقرانیه|صاحبقرانیه]] نامیده شد. [[فرمان مشروطیت]] در دورۀ [[مظفرالدین شاه قاجار|مظفرالدین‌شاه]] در کاخ صاحبقرانیه امضا شد و در همان دوره برای جداکردن محوطۀ اندرونی از دیوان خانه، در شمال باغ دیواری از شرق به غرب کشیده شد که در دورۀ [[رضاشاه پهلوی (آلاشت ۱۲۵۷ـ ژوهانسبورگ ۱۳۲۳ش)|رضاشاه پهلوی]]، هنگام برگزاری جشن عروسی محمدرضا ولیعهد با [[فوزیه]]، دختر پادشاه [[مصر]]، تخریب شد. در دورۀ [[احمدشاه قاجار (تهران ۱۲۷۵ ـ پاریس ۱۳۰۸ش)|احمدشاه]]، عمارت خوابگاه یا کاخ احمد شاهی به بناهای کاخ افزوده شد. در اواخر دورۀ رضاشاه، کاخ جهان‌نما به‌صورتی جدید درآمد و نیاوران نام گرفت. [[محمدرضا شاه پهلوی (۱۲۹۸ـ۱۳۵۹ش)|محمدرضاشاه]] از کاخ نیاوران برای دفتر کار و اقامتگاه استفاده می‌کرد. در دورۀ پهلوی از پادشاهان [[عربستان سعودی]]، [[افغانستان]]، و [[اردن]]، و از ولیعهد [[سوید|سوئد]] در کاخ نیاوران پذیرایی شد. عمارت امین اقدس و پانزده بنا از اندرونی تا دهۀ 1350ش و باغ انیس‌الدوله تا نیمۀ دهۀ 1360ش باقی بودند. کاخ نیاوران در فهرست بناهای تاریخی ایران به ثبت رسیده است و از عمارت‌های گوناگون آن به عنوان موزه استفاده می‌شود.
[[رده:جغرافیای ایران]]
[[رده:تهران]]
[[رده:معماری]]
[[رده:ابنیه سنتی ایران]]