نمایش مبدأ برای اسکندری، ایرج (تهران ۱۲۸۷ـ آلمان شرقی ۱۳۶۴ش)


اِسکندری‌، ایرج (تهران ۱۲۸۷ـ آلمان شرقی ۱۳۶۴ش)<br>
{{جعبه زندگینامه
|عنوان = ایرج اسکندری 
|نام =
|نام دیگر=
|نام اصلی=
|نام مستعار=
|لقب=
|زادروز=تهران ۱۲۸۷ش
|تاریخ مرگ= آلمان شرقی ۱۳۶۴ش
|دوره زندگی=
|ملیت=ایرانی
|محل زندگی=
|تحصیلات و محل تحصیل=حقوق
| شغل و تخصص اصلی =فعال سیاسی
|شغل و تخصص های دیگر=دولتمرد
|سبک =
|مکتب =
|سمت =از رهبران حزب توده ایران
|جوایز و افتخارات =
|آثار =
|خویشاوندان سرشناس =سلیمان میرزا اسکندری (عمو)
|گروه مقاله =تاریخ ایران
|دوره =
|فعالیت های مهم =
|رشته =
|پست تخصصی =
|باشگاه =
}}[[پرونده: 11310700.jpg | بندانگشتی|اِسکندری، ايرج]]<p>از رهبران‌ حزب‌ تودۀ‌ ایران در دورۀ [[پهلوی، سلسله (۱۳۰۴ـ۱۳۵۷ش)|پهلوی]]. فرزند یحیی‌ میرزا اسکندری بود و پس‌ از مرگ‌ پدرش‌، تحت‌ سرپرستی‌ عمویش‌، [[اسکندری، سلیمان میرزا (۱۲۴۸ـ تهران ۱۳۲۱ش)|سلیمان‌ میرزا اسکندری]]،‌ قرار گرفت‌. وی‌ در ۱۸سالگی‌ مدرسۀ‌ علوم‌ سیاسی‌ را به پایان‌ رساند و برای‌ ادامۀ‌ تحصیل‌ در رشتۀ حقوق به‌ [[فرانسه|فرانسه‌]] رفت‌ و در آن‌جا به‌ مارکسیسم‌ گرایید. پس‌ از بازگشت‌ به‌ ایران‌ با همکاری‌ [[ارانی، تقی (تبریز ۱۲۸۲ـ تهران ۱۳۱۸ش)|تقی‌ ارانی‌]] مجلۀ‌ ''دنیا'' را منتشر ‌کرد و در همان‌ زمان‌ به‌ عضویت‌ گروه‌ ۵۳ نفر درآمد و در ۱۳۱۶ش‌ همراه‌ این‌ گروه‌ دستگیر و به‌ پنج‌ سال‌ زندان‌ محکوم‌ شد. پس‌ از شهریور ۱۳۲۰ش از زندان‌ آزاد شد و در تأسیس‌ [[حزب توده ایران|حزب‌ تودۀ‌ ایران‌]] فعالانه شرکت کرد. اسکندری‌ طی‌ کنگرۀ‌ اول‌ حزب‌ توده‌ (۱۳۲۳ش) به‌ عضویت‌ کمیتۀ‌ مرکزی‌ حزب‌ درآمد و نشریۀ ''رهبر'' ارگان حزب را منتشر کرد و در دورۀ‌ چهاردهم‌ [[مجلس شورای ملی|مجلس‌ شورای‌ ملی‌]]، نماینده‌ بود و ریاست‌ فراکسیون‌ حزب‌ توده‌ را در مجلس‌ برعهده‌ داشت‌. در کابینۀ‌ ائتلافی‌ [[قوام‌السلطنه‌]] در ۱۳۲۵ش وزیر بازرگانی‌ و پیشه‌ و هنر شد. در همان‌ سال‌ مخفیانه‌ به‌ فرانسه‌ گریخت‌ و پس‌ از مدتی‌ به‌ [[اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی|اتحاد جماهیر شوروی‌]] سابق رفت‌ و در دوران‌ اقامت‌ در شوروی‌ دبیرکل‌ حزب‌ تودۀ‌ ایران‌ بود، اما در ۱۳۵۷ش به‌دستور مقامات‌ شوروی‌ از دبیر‌کلی‌ حزب‌ برکنار شد. وی‌ پس‌ از پیروزی‌ انقلاب‌ اسلامی‌ به‌ ایران‌ بازگشت، اما به دنبال‌ گسترش‌ اختلاف‌ میان‌ رهبران‌ حزب‌، از فعالیت‌ حزب‌ کناره‌ گرفت‌ و ایران‌ را به‌ مقصد آلمان‌ شرقی‌ ترک‌ کرد و تا پایان عمر در آن کشور زیست‌. خاطرات ایرج اسکندری را پس از درگذشتش، دفتر مؤسسۀ مطالعات و پژوهش‌های سیاسی در تهران چاپ و منتشر کرده است.</p>
<br><!--11310700-->
[[رده:تاریخ ایران]]
[[رده:دورۀ پهلوی]]
[[رده:(علوم سیاسی)علوم سیاسی]]
[[رده:تشکل های حزبی، سیاسی و تروریستی]]