نمایش مبدأ برای شیخ بهایی، محمد (بعلبک ۹۵۳ـ مشهد ۱۰۳۰/۱۰۳۱ق)


{{جعبه زندگینامه
|عنوان = محمد شیخ بهایی
|نام =
|نام دیگر=
|نام اصلی=
|نام مستعار=
|لقب=
|زادروز=بعلبک ۹۵۳ق
|تاریخ مرگ= مشهد ۱۰۳۰/۱۰۳۱ق
|دوره زندگی=
|ملیت=لبنانی
|محل زندگی=ایران
|تحصیلات و محل تحصیل=
| شغل و تخصص اصلی =عالم دینی
|شغل و تخصص های دیگر=حکیم، دانشمند، شاعر
|سبک =
|مکتب =
|سمت =
|جوایز و افتخارات =
|آثار =العروة‌الوثقی در تفسیر سورۀ حمد؛ الحبل‌المتین در حدیث؛ الزبده در اصول فقه
|خویشاوندان سرشناس =
|گروه مقاله =دین اسلام
|دوره =
|فعالیت‌های مهم =
|رشته =
|پست تخصصی =
|باشگاه =
}}شیخ بهایی، محمد (بعلبک ۹۵۳ـ مشهد ۱۰۳۰/۱۰۳۱ق)<br /> [[File:26177200.jpg|thumb|دست خط شيخ بهايی]] (یا: بهاء‌الدین عاملی) عالم دینی، دانشمند و شاعر ایرانی. از اهالی «جَبَّع» روستایی در حوالی جبل عامل لبنان بود. نسب او به حارث بن عبدالله همدانی از اصحاب امام علی (ع) می‌رسد. در کودکی به‌همراه پدر به ایران آمد. به هرات، آذربایجان، دمشق، فلسطین و مصر نیز سفر کرد. بخشی از درس‌هایش را نزد پدر و ملا عبدالله یزدی، صاحب حاشیۀ معروف در منطق، فراگرفت. در ادبیات عرب، تفسیر، حدیث، حکمت، کلام، ریاضیات، هیئت، جفر، رمل، فقه، اصول و رجال توانا بود و در این موضوعات کتاب نوشته است. ''العروة‌الوثقی'' در تفسیر سورۀ حمد، ''الحبل‌المتین'' در حدیث، ''الزبده'' در اصول فقه، ''نان و حلوا''، ''شیر و شکر'' و ''نان و پنیر'' در عرفان، ''خلاصة‌الحساب'' و ''تشریح الافلاک''، ''مفتاح‌الفلاح'' در دعا،&nbsp;حواشی تفسیر بیضاوی و کشاف و نيز [[کشکول شیخ بهایی|کشکول]] از آثار اوست. به فارسی و عربی شعر می‌گفت و دیوان شعر نیز دارد. از شاگردان او می‌توان از محمدتقی مجلسی، محمدصالح مازندرانی، محمدباقر سبزواری معروف به محقق سبزواری، صدرالمتالهین شیرازی (ملاصدرا)، ملامحسن فیض کاشانی، و نظام‌الدین ساوجی که به فرمان شاه‌عباس کتاب ''جامع عباسی'' شیخ بهایی را تکمیل کرد و به‌پایان رسانید، نام برد. برخی او را صوفی می‌شمردند. گویند با فرقه‌های کلامی و فقهی مختلف سازگار بود و در مواجهه با آنان چون آنان رفتار می‌کرد. بر آن بود که عمل شرعی، بدون تقلید، اما با اعتقاد به صحت، درست است؛ ولو خلاف فتوای فقیهان باشد. شاه‌عباس صفوی اول منصب شیخ‌الاسلامی (← [[شیخ_الاسلام|شیخ‌الاسلام]]) و تصدی امور شرعی اصفهان را به او واگذار کرده بود. پدرش از شاگردان برجستۀ شهید ثانی، پدرزنش شیخ علی منشار، شیخ‌الاسلام عهد صفوی، و همسرش نیز فقیه بود. پس از آن‌که در بقعۀ بابا رکن‌الدین شیرازی، زمان مرگ خود را نزدیک احساس کرد، به مشهد رفت و در خانه‌ای نزدیک حرم مجاور شد. آن‌جا بود تا درگذشت و در همان خانه مدفون شد.<br /> <!--26177200-->

[[Category:ادبیات فارسی]] 
[[Category:ادبیات قدیم – اشخاص]] 
[[Category:دین اسلام]] 
[[Category:اشخاص و عناوین، اصطلاحات و مفاهیم عمومی]]